Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Hippocresia (2)

‘Hippocresia. Geveinstheyt, Schijnheyligheyt’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 165-166. Publiek domein.

[ 165 ]

Hippocresia. Geveinſtheyt, Schijnheyligheyt.

EEn magere en bleecke Vrouwe, gekleet in half Wolle van blauwe verwe, op veele plaetſen geſcheurt, ’t hoofd op de ſlincker ſchouder hangende, hebbende eenen ſluyer op ’t hoofd, die ’t voorhooft by nae deckt, houdende in de ſlincker hand een Pater noſter en een Brevier daerſe in leeſt, en mette bloote rechter hand geeftſe aen een arm Menſch in ’t openbaer almoeſſen, hebbende beenen en voeten als een Wolf.
Hippocreſia of Geveinſtheyt is nae ’t ſeggen van D. Thomas eene ſonde: waer door de Menſche ſich veinſt in ſijne uytwendige handelingen, woorden en gebaerden, heel anders als hy in der daed is, en dat met een ydele eergierigheyt om geacht te worden, weſende droevigh. [ 166 ]
Mager en bleeck is zy geſchildert, want Ambroſius ſeyt, de Geveynſde vraegen dear weynigh nae, hoe datſe haer lichaem uythongeren, alleen datſe maer vroom en heyligh mogen gehouden worden, gelijck Matthæi vi verhaelt ſtaet, als ghy vast, doet niet als de geveynſde, &c.

Het kleed van linnen en wollen, druckt uyt, als Ambroſius ſeght, haere wercken door de welcke zy met woorden en geveynſde handelingen de ſchalckheyt van haere innerlijcke boosheden ſoecken te bedecken, vertoonende uytwendigh de eenvoudige onnoſelheyt. En dit wort door het Laeken, en de boosheyt door het Linnen bediet.
Het neerhangende hoofd, dat met een Sluyer bedeckt is, mettet Roſarium of Pater noſter &c. geeft te kennen, dat de geveynſde hem verre acht afgeſcheyden van Werreltsche eere en goederen, maer ſchijnt altijt met geeſtlijcke gepeinſen van de Wercken Gods beſigh te zijn.
Datſe haere Aelmoeſſe opentlijck aen een arm Menſch geeft, gelijck geſeyt is, bediet de ydele eere van de Geveynſde, diewelcke om by de Werrelt in goede achtinge en eere te zijn, ſoo doenſe haere Aelmoeſſen opentlijck, gelijck Matth. xvi verhaelt, doet niet als de geveynſde, die in de Synagogen en op de hoecken van de ſtraeten Aelmoeſſen geven, om van den Menſchen geſien en geeert te worden.
De voeten en beenen als een Wolf, geven te kennen ’t geene Mathæus vii capit. verhaelt, datſe uytwendigh zijn als Schaepen, maer inwendigh als grijpende Wolven.