Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Hospitalita

‘Hospitalita. Gastvryheyt’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 132. Publiek domein.

[ 132 ]

Hospitalita. Gaſtvryheyt.

EEn ſeer ſchoone Vrouwe, hebbende om het voorhoofd een goude circkel van koſtele ſteenen, door een gevlochten, met blonde en gekrulde hoofdhayren, en met een ſchoon en aerdigh hulſel, weſende bedaeght, vrolijck van weeſen en lachende, ſtaende met open armen om een ander te ontfangen, houdende in de rechter hand een Overvloets Hooren, als of zy ’t ſelve wilde uytſtorten, weſende vol koorenayren, druyven, verſcheyden vruchten, geld en andre dingen, die tot des Menſchen gebruyck noodigh zijn. Zijnde in ’t wit gekleet, daer boven ſal zy een roode Mantel hebben, ſtaende als geſeyt is, met open armen, houdende onder den Mantel, van de rechter ſyde, een naeckt kindeken, ’t welck zy eenige vruchten mette rechter hand ſchijnt toe te reycken, en van d’ander ſyde leyt een Pelgrim op der aerde.
Schoon wort zy geſchildert, om dat de Gaſtvryheyt eene van de ſchoonſte wercken is, en Gode ſoo aengenaem, dat oock Ioannes xiii ſeyt: Wie daer ontfanght den genen, dien ick ſenden ſal, die ontfanght my, en die my ontfanght, die ontfanght hem die my geſonden heeft. Iae zy is van ſulcke volkomentheyt, dat wy door haer tot kenniſſe van God geraecken, als Augustinus ſeyt.
De gulde circkel en de hoofdhayren, als geſeyt is, bedieden de grootmoedige en hooge gedachten, die in deſe eedele deughd zijn, nergens anders om denckende, als geſtadigh door de liefde te wercken.
Bedaeght wortſe gemaelt, om dat de jonge luyden meeſt tot Welluſt zijn genegen, en de Oude tot gierigheyt, ſoo wort dan het middel Ouder, voor de Deughd gehouden, waer by de Gaſtvryigheyt wel paſt.
Met een vrolijck en lachend aengeſicht, met open armen, en met een Overvloets Hooren, wortſe vertoont, om dat de Waerd den Gaſt alſoo moet ontfangen, datter niets gebreck zy; want Ambroſius ſeght: ’t Is een openbaere aert van beleeftheyt, dat doch een Pelgrim niet magh ontbreecken, en hy wort gedienſtigh aengenomen, op dat de aenkomende de deure magh open staen.
Het witte kleed betoont dat een Waerd behoort ſuyver en oprecht te zijn, ſonder vlacke van eygen baet, maer alles moet ter Liefde Gods geſchieden.
Zy wort geſchildert datſe een kindeken onder haer roode Mantel heeft, als geſeyt is, en van d’ander ſyde een Pelgrim, om dat de Gaſtvryheydt een ſeer groot werck is, want men komt, door de Liefde, die geene te hulpe, die nootdruftigh en van haer ſelve onmachtigh zijn, om haer te voeden met behoeftigheyt van ’t geene haer noodigh is: gelijck de Pelgrim is, diewelcke verre uyt ſijn Vaderland zijnde, eens anders hulpe van noode heeft.
Hier uyt kan men af nemen, hoe aengenaem onſen Heere Iesu Christo de Gaſtvryigheyt is, wanneer hy ſeyt: Wat ghy den minsten van deſe gedaen hebt, dat hebdy my gedaen: tot beſchaemtheyt van die geene, die in haere Huyſen prachtlijck die geene ontfangen, die ’t niet van noode hebben, gelijck de ſpreucke ſeyt: Eenige ſluyten de Vrome buyten, maer de grooten Rovers en Rijcken onthaelen zy prachtelijck.