Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Sceleratezza

← Vil­ta. Bloo­dig­heyt

Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants (1644) door Cesare Ripa et al. Sce­le­ra­tez­za. Boe­ve­rye, On­deughd, Schel­me­rye, p. 65-66

Stam­pa. Boeck­drucke­rye →

Uitgegeven in Amstelredam door Dirck Pietersz Pers.

[ 65 ]

Sceleratezza. Boeverye, Ondeughd, Schelmerye.

EEn miſmaeckt dwerghjen, ſcheel en bruynachtigh, met root hayr, hebbende een ſevenhoofdige Hidra of Slange omarmt.
De miſmaecktheyt des lichaems word genomen voor een gebreck der natuere. Want gelijck een Menſch die bequaem is goed te doen, ſich nochtans ten quaede neyght, ſoo word dat quaed een boosheyd genaemt: Want dat ſelve quaed hangt aen den wille, door dien hy ’t quaed verkieſt door een ingewortelde aenwenſt. Alſo wort dat een gebreck genoemt, ’t geene niet is in een lichaem nae ſijne proportie of maete, daerom wort de gedaente gemaelt, als hebbende gebreck aen de Natuere: van gelijcken doet men in ’t tegendeel in een ſchoon lichaem, als de Deughd wort uytgedruckt. Want gelijck de Philoſophen ſeggen, ſoo is de proportie of gelijckmaetigheyt van de ſchoone trecken des lichaems een uytbeeldsel van een ſchoon werckend gemoed: En gelijck het laecken ſich paſt om den rugge, alſoo moeten oock de trecken en hoedaenigheden des lichaems paſſen mette volmaecktheyt der ziele: Waer over Socrates oock van gevoelen was, dat de hoedaenigheyt des lichaems en der ziele, een gelijcke overeenkominge hebben.
Scheel, lelijck, en van root hayr wort het [ 66 ]vertoont, om dat deſe hoedaenigheden gemeenlijck in den Menſch iet gebrecklijx beduyden: Waer over Martialis ſeght:

O Zoile ’t is vreemd ſoo ghy zijt goed van aert,

Daer ghy zijt manck en ſcheel, ſwartmondigh, root van baert.

Hy wort geſchildert dat hy een ſevenhoofdige Hidra omarmt, waer mede de ſeven dootſonden worden uytgebeeld: want ſoo ’t gebeurt dat eene van deſe hoofden wierden afgekapt, (daer nochtans wederom andere aenwaſſen) ſoo verkrijgen die dan wederom nieuwe kracht, om tegenſtand te doen, die ſich tegens haer ſouden willen opſtellen. Aldus doet oock de boosheyd in ’t lichaem, diewelcke, hoewelſe van de deughd geheel ſchijnt te neder geſlagen, niet te min, om datſe meer hoofden by haer heeft, die door den wille, ten quaede zijn ingenomen, ſoo ſtaetſe terſtont weder op, en komt met haere verkeerde werckingen, krachtiger en hartneckiger voor den dagh als oyt te vooren. Maer ’t is ten laeſten noodigh dat men de boosheyd geheel overweldige en overwinne, ’t zy met tegen te ſtaen of met te vluchten, als die geene die van den beginne des Werelts onſen eerſten Vader bedrogen heeft, en als noch een verderf is van ons ellendige Menſchen.