Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Vita Humana (1)

‘Vita Humana. Het Menschlijck Leven’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 290-291. Publiek domein.

[ 290 ]

Vita Humana. Het Menſchlijck Leven.

EEn Vrouwe in ’t groen gekleet, met een krans van Semper vive, of altijd-groen, waer op een Phœnix ſtaet, houdende in de rechter hand een Liere met een ſtrijckſtock, hebbende in de ſlincker een ſchaele, waer uyt zy een kindeken te drincken geeft.
’t Geene de Latijnen in den Menſche het leven noemen, dat heetmen in de planten en kruyden het groeyen of bloeyen, en dieſelve gelijckheyt dieder is tuſſchen de woorden, iſſer oock tuſſchen de beteykende ſaecke; want het leven des Menſchen is anders niet als een groenicheyd, die de warmte, de beweginge en alles watter ſchoon en goed in den Menſch is, doet aenwaſſen en onderhouden, en de groenigheyt in de planten is anders niet als een leven, ’t welck ontbrekende, ſoo ontbreeckt oock het voedſel, de warmte, de blooſigheyd en de ſchoonheyd. Daerom heet oock het kruyd ’t welck zy op ’t hoofd heeft Semper-vive, en ’t geſonde leven des Menſchen wort groeyende geheeten, nae het latijns woort Virere, waer van oock de Mannen Viri geheeten zijn. Waer over dees Vrouwe met voordacht aldus gekroont is.
Van gelijcken vertoont mede het groene kleet: en dewijl van ’t kruyd niet anders als de groenigheyd wort verſtaen, alſo is oock in den Menſche, menſchlijcker wijſe te ſpreecken, geen goed, dat voor de deughd ſelve is te ſtellen.
De fabel van de Phenix wort voor de gedurigheyd en voor ’t langh leven genomen. [ 291 ]Mette rechterhand hout zy de Liere en den ſtrijkſtok, waer door Pierius verſtaet de ordre van ’t Menſchelijcke leven. Want van eenigen is bevonden dat de Liere heeft ſeven verſcheyden toonen, die op den Menſch gepaſt zijnde, wort verſtaen, dat de Menſche oock door dieſelve veranderingen wort gedreven. Want in ſeven weecken is de geboorte een kinds volkomen gebeeld in ’s Moeders licchaem. Seven uyren nae de geboorte, geeft het blijcklijcke teykenen van ’t leven of van de dood. Seven dagen daer nae, wort de Navel vaſt en geſtrengelt. Tweemael ſeven dagen daer nae, geeft het een klaer teyken van ’t geſicht, daer nae ſeven mael ſeven daegen krijght het vaſticheyd van zijn geſicht en oock kenniſſe. En nae de ſeven Maenden begint het zijn tanden te krijgen, en tweemael ſeven daer nae, begint het vaſtelijck te ſitten, en driemael ſeven daer nae begint het te ſpreken, en viermael ſeven daernae, begint het te gaen, en vijfmael ſeven daernae, begint het de Melck wars te worden. Nae ſeven Iaeren verwiſſelt het zijn eerſte tanden, wort ſtercker en krijght zijne ſtemme vaſt. Nae twee ſeven Iaeren begint hy manlijck te worden, en bequaem totte voorttelinge. Nae driemael ſeven Iaeren komt zijn baert voor den dagh, en hy hout op van waſſen. Nae viermael ſeven Iaeren, komt de volheyt van leeden en ſterckheyt, en nae vijfmael ſeven Iaeren, is de volkomene ſterckheyd en kracht, ſoo veel een yder ſal verkrijgen, en die tijd, waer in Plato ſtelde, datmen trouwen mochte. Nae ſes-mael seven Iaeren bewaert hy zijn ſterckheyd en verkregen dapperheyd. Nae ſeven-mael ſeven Iaren, voelt hy verſwackinge van krachten, maer een volkomen aenwas van reeden en verſtand. Waer over de Soldaten in deſe tijd vry wilden weſen van den Oorlogh, en een Vry-roede hebben, om dat zy nu mochten in den Raed, of tot ’s Lands dienſten gebruyckt werden; waer over Horatius aen Mæcenas ſchreef, dat hy de Vry-roede al hadde verkregen, om dat hy alreede hadde geleeft, viermael elf Decembres, dat is, dat hy nae het ſevenmael ſevende jaer toegingh. In het achtſte ſevende Iaer konde men de volkomentheyt der Reeden en des verſtands ſien. Het negenmael ſevende Iaer, bracht beleeftheyt en ſachtmoedicheyt mede. Het tiende ſeven Iaer verlanghden meerendeels nae de dood, waer over oock Solon het menſchlijcke leven ſeer aerdigh afmaelt, dat in ’t 70^ſte Iaer alle de lieflijcke ſtemmen van zijne Liere, te gelijck met het leven des Menſchen, ophiel: en alsmen ’t ſelve voorby was, ſoo ſcheen het dat de Menſchen ſuff wierden, en dan van d’een dan van d’andere ſnaere afdoolden.
Het kindeken ’t welck drinckt, bediet dat des Menſchen leven door ’t voetſel en door de welgeſteltheyt, wort onderhouden. Het voetſel maeckt het ſelve welvaerende, en wort door den mond genutticht, of door het opperſte deel, en de welgeſteltheyt bewaert het in goeden ſtant, en die moet weſen in ’t geheele lichaem, als in de teedere kinderkens die daer waſſen en toenemen. Gelijck oock elders is geſeyt.