Nieuwe Tijdinghen/1620/21 juli
| ← 17 juli 1620 [2] | Uerhael van Praghe, met t’ghene datter ghepasseert is
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje Qq, [dinsdag] 21 juli 1620 |
[ca. 22 juli] 1620 → |
Uerhael van Praghe,
met t’ghene datter ghepasseert is.
Overghesedt wt de Hooch-Duytsche sprake in onse Nederlantsche Tale.
Eerst Ghedruckt den xxj. Julij.
T’Hantwerpen, By Abraham Verhoeven, op de Lombaerde veste, in de gulde Sonne. 1620. Met Gratie ende Privilegie.Qq.
_vignet.jpg)
wt Praghe.
Gheschreven den xxix. Junij.
DEn Graeff van Mansvelt heeft in ghenomen ende overvallen de Abdije genaemt der Gulden Cron, ende daer ghenomen ontrent 40. vergulde Kelcken, met alle de Ornamenten, ende Cleedinghen, Behanghselen, Gordijnen, ende eenighe hondert beesten, soo van Peerden, Koeyen ende Schapen, met alle datter was, daer waeren in dat Clooster ontrent hondert menschen ghevlucht, die hebbense vermoort, met 16. Religieusen oft Monicken die hebbense alles ghesabelt.
Daer is een Schottisch Regiment in Lausnits ghecomen, ende daer zijn Commissarissen toe gheordineert om herrewaerts aen te brenghen, hier is wederom int gantsche Lant gheboden dat den vijfden man moet compareren ende op de been zijn.
Den Graef van Mansvelt is hier den xxx. Junij [ 4 ]comen met zijn Peerden, ende solliciteert hier om gelt om zijn volck te betalen, ende is wederom den 3. Julij naer Pilsen ghereyst, ende van daer sal hy wederom comen, om dat gelt met hem na Wodiaen te voeren, ist dat ghereet is.
Den 3. Julij is den Beeg van Gran een Turcksche Ambassadeur, ende den Hongerschen, met den Zevenburchschen Ambassadeur hier aen gecomen, waer over den nieuwen ghepretendeerden Coninck, door de Overste Landt Officiers haerlieden heeft laeten verteghenen, ende heeftse doen sitten op zijnen Lijf-waghen, ende op der cleyn zijden laten logeren, sommighe Borghers van Praghe trocken in dry hoopen te Peerde wt, ende veel vendelen Borghers te voet trocken buyten, ende haeldense in met groote Magnificentie, men vermeynt als dat Sondaechs die Audiencie soude gheschieden.
Den Lantdach tot Nieuwensol gaet sterc voorts die Conditien salmen haest vernemen, den Bethlehem Gabor heeft de Poolsche Frontieren sterck besedt, men verstaet dat den Turck de Polen in den Walachay ghevallen zijn, men verstaet dat alle de Cosagghen met den Adel op gheboden is, om tegen den Turck te trecken.
Wt Cracauw van 27. Junij.
Polen is in groote beroerte, daer is gisteren uyt[ 5 ]gheroepen dat hem een yeghelijck soude veerdigh maken, als dat de Turcken in groote macht op de been zijn, ende eenen aenslach ghemaeckt hebben met den Bethlehem Gabor, om in Polen te vallen, daer toe veel duysenden Polen ghereet zijn om te wederstaen.
Wt Augsburg van 24. Junij 1620.
Tot Vlm zijn die ghevnieerde Standen noch by een, ende gaen alle daghe te Rade, en Saterdage is dat volck wt den Elsas te peerde ende te voet hier by comen, ende Guntsberg ende Kaum een scheur weechs van den Marckgravischen Legher, hebben hun Quartier neer gheslaghen, een partije van het Beyersch volck thien duysent te voet, ende twintich Compagnien peerden zijn hier by, maer door den overvloet vant Water sullen moeten vertrecken, t’zy op der Thonauw oft Bohemen, maer dat en canmen noch niet weten waer datse t’hooft henen hebben.
Wt Franckfort.
Alhier ismen in grooter vreesen, dese omliggende Landen over alle is Crijsch-volck, den Adel, ende Boeren zijn in sorghe, men verstaet hier als dat den Keyser zijne macht by een heeft, dat hy wel hondert ende dertich duysent mannen sterck sal zijn, die in’t Paltsgraven Lant zijn oock in benautheyt, zy en weten niet oft op haerlieden aen sal comen, de boeren [ 6 ]vreesen haer wijnen, ende Coren, den Eeldom seyt datse meer bevreest zijn voor het volck van Neerlant als van allen t’ghene dat in Duytslant is, d’een wilt zijn lant vercoopen, d’ander zijn wijnen, d’ander zijn Coren, ende dan en wetense noch niet waer datse henen willen trecken.
Men verstaet hier van diversche Edelen, ende andere, als dat den Neerlandschen Leger van Brabant vande Majesteyt van Spagnien, ende hunne Hoochheden, waer over soude generael wesen den Marquis Spinola over de 35. duysent mannen sterck sal wesen tot secours van de Keyserlijcke Majesteyt, de Duytschen trecken hun schouderen alsmen daer af vermaent, zy en weten niet waer dat zijt hebben.
Wt Elsas van 24. Junij.
Daer zijn twee duysent nieuwe Napolitaensche Soldaten by Loreynen ghecomen, ende binnen 5. oft 6. daghen verwachtmen noch twee duysent, daer zijn twee trouppen die noch comen die by hun hebben vier hondert duysent Duccaten, soo als zy by een sullen wesen in Lutsenborch worden gherekent acht duysent sterck, sommighe segghen datter sullen comen tot 12. duysent, die daer ghepasseert zijn, is cloeck sterck volck, oude Garnisoenen, men weet hier niet van waer het volck al mach comen, d’welc voor den Keyser passeert, met sulcker mennichten [ 7 ]van allen canten, naer de Rijn trect soo veel volcx dat te verwonderen is.
Van der stadt Vlm wordt diverschelijck ghediscoureert, maer met de naeste ghelegentheyt salmen de puncten oft conditien breeder verclaeren, men verstaet datse den Keyser willen ghetrou wesen, ende en sullen gheen passagie weygheren, breken hun schantsen af op de Riuiere, ende sullen laten passeren ende repasseren, maer willen neutrael wesen, de particulariteyt van alles salmen met den eersten laten weten, ende t’ghene datter naer volghen sal, men vreest die van Nurenborch sullen achterdencken crijghen, want sommighe willen den Keyzer ghehoorsaem wesen, sommighe Rebellen niet. De stadt Vlm zal aen t’Beyersche volck dry maenden gagie betalen, men verstaedt dat de principaelste puncten ende Articulen zijn int Latijn besloten den lesten Junij diemen den Leser metten eersten sal verclaren.
Dit is t’principaelste datter ghepasseert is, Leest voorder in de vervolghende Boecxkens, oft Nieuwicheden Ss. ende Tt. daer suldy meerder in vinden.
De Priuilegie van onſe Ghenadige Princen.
ALBERTVS ende ISABELLA Clara Eugenia Eertſz-Hertoghen van Ooſten-rijck, Hertoghen van Borgondien, Brabandt, ende Souueraine Princen van Nederlandt, &c. Hebben door ſinguliere Priuilegie verleendt int’ Iaer ons Heeren ſeſthienhondert ende vijf, Onderteeckent I. de Buſſchere, ghegunt ende verleent aen Abraham Verhoeuen, geſworen Boeck drucker binnen Antwerpen, te mogen Drucken ende te ſnijden in houdt oft Copere Platen, ende te vercoopen, in allen de Landen van hare ghehoorſaemheydt, alle de Nieuvve Tydinghen, Victorien, Belegeringhen, ende innemen van Steden, die de ſelue Princen ſouden doen oft becomen, ſoo in Vrieſlandt oft ontrendt den Rhijn: Ende midts dien in deſe Nederlanden ter oorſake van den ghemeynen Treues ſulckx niet te paſſe en compt, Soo hebben hare voorſeyde Hoocheden aen den ſeluen Abraham Verhoeuen, wederom op een nieuwe toeghelaten te mogen Drucken, ſnijden, ende te veroopen alle de Victorien, Belegeringen, innemen van ſteden ende Caſteelen die voor de Keyſerlijcke Majeſteyt ſouden gheſchieden in Duytſlandt, in Bohemen, Moravien, Ooſten Rijck, Sileſien, Hungharijen, ende andere Provintien in het Keyſerrijck ghelegen, ghe-exploiteert van wegen den Graue van Bucquoy, ende Dampier, oft andere, midts-gaders oock alle de Nieuwe Tijdinghen van Hollandt, Brabandt, ende andere Provintien van Ouermaze comende, &c. Verbiedende aen allen Boeck druckers, Boeck-vercoopers, Cremers, ende andere de ſelve naer te Drucken oft Conterfeyten in eenigerhande manieren, Op de penen daer toe gheſteldt, breeder blijckende by de Brieven van Octroye, verleendt den xxviij. dach Ianuarij 1620. In hunne RadenGheteeekentA.I. Cools.
D’ander inden Secreten Rade gedaen den vj. Meert 1620.
OnderteeckentD. Gottignies.