Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Benignita (2)

‘Benignita. Goedertierentheyt’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 183-184. Publiek domein.

[ 183 ]

Benignita. Goedertierentheyt.

EEn Vrouwe met een blaeu kleed vol goude ſterren, druckende de borſten met beyde handen, waer uyt veel melx vloeyt, ’t welck verſcheyden Dieren drincken, aen de ſlincker ſyde ſtaet een Autaer met een brandend Vier.
De Goedertierentheyt verſchilt niet veele van de geſpraeckſaemheyt, goeddaedigheyt en beleeftheyt, en voornaemlijck wordtſe geoeffent tegens de Onderdaenen. En ’t is een Medelijden datmen heeft door de Reeden, om de Wetten ſonder eenige hardigheyt uyt te leggen. En is by nae ’t geene de Griecken Ε’πἰεκεια noemen, dat is een vriendelijcke en goedertierene uytlegginge der Wetten.
Zy heeft een blaeu kleed vol ſterren, nae de gelijckniſſe van den Hemel, die welcke, hoe meer zy van ſterren is uytgeſpreyt en verciert, te meer ſeytmen datſe ons toegedaen en gunſtigh is, gelijckmen oock een Man goedaerdigh noemt, die met een vriendlijck geſicht ſijne groeteniſſe aen andere doet, ſonder te ſien op profijt of werltlijcke [ 184 ]vergeldinge, maer voert het uyt door een meedogende Rechtvaerdigheyt.
Zy druckt melck uyt haere borſten, daer veele Dieren van drincken: want het is te gelijck een werck van Goeddadigheyt en Liefde, datmen vriendlijck mededeelt, het geene de Nature heeft gegeven, nae de ſpreucke Pauli, de Liefde is weldaedigh. Hier door wort vertoont, dat om Goedertierentheyt tegens d’Onderdaenen te oeffenen, gelijck geſeyt is, ſoo moetmen de hardigheyt van ’t Recht of de Iuſtitie te rugge ſetten, nae ’t getuyghnis van Papinianus de Rechtsgeleerde: Weſende de Goeddaedigheyt een Medegeſellinne van ’t Recht, gelijck Cicero ſeyt, daerom behoorenſe beyde omhelſt en gepreſen te zijn. ’t Welck Plutarchus oock beveſtight, ſeggende: Wie de Goeddadigheyt niet prijst, die heeft voorwaer een ſtaelen of diamanten hert in ’t lijf.
Het Autaer met het Vier, bediet, datmen de Goeddadigheyt ſal gebruycken uyt oorſaecke van Godsdienſt, die inſonderheyt met offerhanden gepleeght wort, of ten minſten niet ſonder dieſelve, ſulx datmen ſoude in gevaer komen, alſſe wierde opgehouden of de Gerechtigheyt verhindert, om alſoo God ſelve nae te volgen, diewelcke te gelijck is Rechtvaerdigh en Goedertieren.