Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/De Elementen
| ← De Aerde | ‘De Elementen nae ’t gevoelen van Empedocles’ door Cesare Ripa | Calamita. Ellende → |
| Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 120-121. Publiek domein. |
De Elementen nae ’t gevoelen van Empedocles.
EMpedocles ſeght, dat de vier Elementen, als Vier, Locht, Waeter en Aerde, de eerſte beginſelen zijn geweeſt, doch met twee voornaeme machten, als vriendſchap en vyandſchap, verſelſchapt, waer van d’eene ſich vereenight en d’ander ſich afſcheyt. Van eenige zijnſe genaemt mogelijcke en onmogelijcke t’ſaemenvoegingen, gelijck die by Laertium werden verhaelt, te weten van den witten Iupiter, hooge Iuno, de rijcke Pluto, en de ſchreyende Neſtis, die de revieren mette traenen der Menſchen vervult. Waer over hy te gelijck verſtaet het vier, datter is boven de locht, en noemt dat, natuerlijcker wijſe, Iupiter, om datter geen krachtiger hulp-middel wort gevonden als het Vier. De hemelſche Iuno wort by de locht verſtaen, en hier mede komen veele Poeeten overeen, die Iuno maecken een Vrouwe en Dochter van Iupiter, om datter dieſelve hoedanigheden, of ten minſten weynigh onderſcheyt, tuſſchen d’een en d’ander is, gelijck oock Homerus uytdruckt. De vaeder Ditis wordt oock voor ’t Aerdrijck, en oock Pluto genaemt, te weeten een Koningh en een rijck Heere van der Aerde, om dat, daer in, de allerrijckſte ſchatten zijn verborgen, en daer uyt gout, ſilver, en alle andere metallen, worden gehaelt. Neſtis wort ten laeſten oock voor de Vloeden genomen, te weeten om ’t Waeter voort te brengen, en wil daerom niet naelaeten het gedicht van Ioan Zarat. [ 121 ]Castellini, alwaer hy met een verborgen ſin van Empedocles, in manieren van een raedſel, als door de dood van een Nachtegael, alle de vier Elementen wilde uytdrucken, terwijl hy ſtont te ſingen op den top van een Lauwer boom, aen wiens voet een beeckjen voorby liep.
Als Philomeel op Daphnis top,
Vytſchaterd’ haere bange krop,
Doen ſloegh haer Pluto eene wond,
Die Iuno niet verdragen kond:
Waer over zy in ſtervens nood,
In Neſtis traenen viel ter dood,
Die Iupiter nu langhſaem blaeckt,
En hier haer Grafſtee heeft gemaeckt.