Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Italien (1)
| ← Zelo. Yver | ‘Italien met haere Provintien en een deel van de Eylanden, gelijck het vertoont wert op de Medaglien van Commodus, Titus, en Antoninus’ door Cesare Ripa | Italien nae de Medaglie mette volgende van Romen […] → |
| Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 224-225. Publiek domein. |
Italien met haere Provintien en een deel van de Eylanden, gelijck het vertoont wert op de Medaglien van Commodus, Titus, en Antoninus.
_p_224_Italia.jpg)
EEn ſeer ſchoone Vrouwe geciert met een koſtel en rijcklijck kleed, en een Mantel daer boven: ſittende op een kloot, hebbende ’t hoofd gekroont met toorens en muyren, houdende in de rechter hand eenen Scepter of een Spieſſe, die ſoo wel op d’een als d’ander ſyde van de Medaglie vertoont wort, en met de ſlincker hand houtſe een Overvloets Hooren, vol verſcheyden vruchten, en boven dat, ſullen wy haer een ſeer ſchoone ſterre op ’t hoofd ſtellen.
Italien is een deel van Europa, en is eerſt genaemt Heſperia, van Heſperus den broeder van Atlas, diewelcke van ſijnen broeder verdreven zijnde, gaf hy den naeme aen Hiſpanien en aen Italien: Ofte het is genaemt Hesperia, nae ’t gevoelen van Macrobius van de ſterre van Venus, die des avonts Heſperus is genoemt, om dat Italien gelegen is ten Weſten van deſe ſterre. Het wierde oock eertijts Oenetria geheeten, of van den goeden Wijn die aldaer waſt, van οινος, ’t welck by de Griecken Wijn bediet, of van Oenotrio der Sabinen Koningh: eindlijck wierdet Italien genaemt nae Italus Koningh van Sicilien, die den Italianen leerde de maniere van ’t Land te bouwen, en gaf haer oock de Wetten, overmits hy aen dat deel te lande quam, daer Turrius regeerde, en noemde alſoo het land Italien nae ſijnen naeme, gelijck Virgilius in ’t i boeck van Æneas verhaelt. Nu noemen wy ’t Italien, nae diens naeme die daer regeerde: maer Timæus en Varro willen dat het alſoo genaemt is van de Oſſen, die inde oude griexſche tale Itali wierden geheeten, om datter ſchoone en groote menichte van Oſſen waeren. Maer om met de naemen niet verdrietigh te weſen, die dit eedelſte deel der Werreld magh gehadt hebben, ſal ick alleen kortlijck treeden totte verklaeringe van het kleed, en van andere dingen, die totte voorſeyde beeldeniſſe gehooren. Ick ſegge dan, datſe ſchoon wort geſchildert, door de waerdigheyd en groote heerlijckheyd der dingen, die aldaer in voortijden en geſtaedigh oock by onſen tijde, noch werden gevonden. Waer over Petrarcha weder keerende uyt Vranckrijck, en Italien naederende en ’t ſelve ſiende, met ſeer groote vrolijckheyt uytriep:
Tellus tuta bonis, tellus metuenda ſuperbis,
Tellus nobilibus multum generoſior oris.
Vheyligh God gevalligh Lant,
Zy heyl gewenſcht aen alle kant:
[ 225 ]Een Land waer in de Vrome leeft,
Een Land waer in de trotse beeft,
Een Land dat elck ſijn luyſter geeft.
En Virgilius ſich oock verwonderende over haere groote ſchoonheyt, ſeght: Salve magna parens frugum, Saturnia Tellus, Magna virum &c. En Strabo in ſijne Landbeſchrijvinge, als mede Dionyſ. Halicarnas, in ’t begin van ſijne Hiſtorie van Romen, ſprekende van Italien, ſoo vertoonen zy hoe lofwaerdigh dat het ſelve zy, om dat in dit aldergeluckighſte Landſchap de locht ten meeſtendeele ſeer is gematight; waer uyt volght dattet vol lijftocht en ſeer wel te leven is, vol verſcheyden Dieren en Vogelen, ſoo wel tamme als wilde, tot het gebruyck des Menſchen, niet ſo ſeer tot haer nodruft, als wel tot haer luſt en vermaeck.
De ſterre wort haer boven ’t hoofd geſtelt om reedenen boven geſeyt.
Zy wort met een rijck en prachtigh kleet gemaelt, om dat men in deſe Provintie veel revieren, ſtaende waeteren en meeren vint, als mede vermaecklijcke fonteynen, aederen of baeden van geſonde waeteren, ſoo wel heete als warme, van verſcheyden krachten, die ſoodanigh uyter natuyre zijn voortgebracht, en dat tot onderhoudinge en herſtellinge van de geſontheyt des Menſchen, als mede tot ſijn vermaeck. Waer van Virgilius in ſijne 2 Georgica ſeyt:
An mare quod ſupra memorem &c.
Sal ick, ſeght hy, ſpreecken van de Zee, die dit Land boven en beneden beſpoelt? of van ſoo veele ſtaende waeteren? als daer zijn de groote Laer en de Benacus die met een groot gedruys en baeren opſwelt? of ſal ick verhaelen van de haevens, of van de Lucrinſche ſluyſen? of hoe de verſtoorde luchtruchtige golven, by dit werck van Iulia, te rugge ſtorten, en ſoo tot te Tyrreniſche Zee en de Averniſche enghten invloeyt? Daer zijn oock niet alleen tot meerder rijckdom en koſtlickheit verſcheyden kopermijnen, maer oock veelerhande marmor en andere koſtle ſijne ſteenen, gelijck Virgilius mede ſeyt: Hæc eadem argenti rivos &c. als datter oock zijn revieren daer ſilver en goud in is, en aederen van koper en metael.
De kroone van toorens en muyren, bediet het cieraet en de eedelheyt van de Steden, Landen, Caſteelen en Vlecken, die in deſe uytblinckende en beſondere Provintie zijn, gelijck Virgilius in ſijne Georgica ſeyt: Adde tot egregias urbes &c.
De Scepter of Spieſſe, die zy in de rechter hand hout, daer door wort beyde regeeringe en heerschappye, die zy heeft boven alle andere Volckeren uytgedruckt, niet alleene door de voortreflijckheyt van haere ongemeene dapperheyt in de Wapenen, maer oock in de geleertheyt: naelaetende veele treflijcke dingen die tot haer lof dienen. En om den leſer niet verdrietigh te zijn: ſal ick alleene ſtellen ’t geene Virgilius in ſijne 2 Georgica ſeyt, Hoc genus acre virum Marſos, &c. dat is, hier uyt dit land is voortgekomen het dappere Mannengeſlacht de Marſii, de Sabelliſche Jeughd, de Liguren die totten arbeyd gewent zijn, de Spiesdragende Volſcen, hier uyt zijn geſproten de Decii, de Marii, de groote Camilli, als mede de Scipiones en die dappre Krijgs Helden, en eyndlijck oock ghy aldergrootſte Cæſar, die als overwinnaer tot aen de uyterſte paelen van Aſien, den ontwapenden Indiaen met u Burghen en vaſte Steden bedwingt.
De Overvloets Hooren, vol van verſcheyden vruchten, bediet de groote vruchtbaerheyt boven alle d’andere Landen des Werrelts, vindende daer in alle goede hoedanigheden, zijnde bequaem om alles voort te brengen, wat tot het Menſchlijck gebruyck noodigh is, gelijck Virgilius in ’t ſelfde boeck mede ſeyt: Sed neque Medorum &c.
Zy ſit op een globe of kloot, om te vertoonen dat Italien is een Heerſcherinne en Koninginne van de geheele Werreld, gelijck de oude Romeynen dat klaerlijck hebben beweſen, en gelijck zy als noch meer, als oit, bewijſt, en dat door den opperſten Prieſter, die grooter en hooger is als eenigh perſoon oock magh weſen.