Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Latio

← Vm­bria

‘La­tio. ’t La­tijn­sche Rijck’ door Ce­sa­re Ri­pa

Ca­la­bria →

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 243-244. Publiek domein.

[ 243 ]

Latio. ’t Latijnſche Rijck.

LAet ons voor het Latium ſien den ouden Saturnus, een Man met een lange baerd, dick en grauw, ſittende in een grotte, houdende een ſeyſen in der hand. Boven op de grotte ſal een Vrouwe ſitten op een hoop wapenen en krijghsgereetſchap: hebbende op ’t hoofd een Helmet, dat met een ſchoone Veederbos geciert is, en in de ſlincker ſalſe een kroone ofte een Lauwertack, en in de rechter een korte deegen hebben, doch niet ſpits.
Latium door de Zeetel die ’t Romeynſche Rijck beſit, is niet alleen het voornaemſte deel van Italien, maer oock van de geheele Werlt.
Door Saturnus in de grotte, wort deſe Provintie afgebeelt, hebbende deſe naeme Latium verkregen, om dat hem Saturnus hier verberghde, terwijlen hy vluchtede voor ſijnen ſoone Jupiter, die hy berooft hadde van ſijn Koninghrijck, gelijck Virgilius verhaelt in ’t viii boeck van Æneas, en Ovidius in ’t i boeck van ſijn Faſti of Rechtsdagen.
Hy hout de Seyssen als een eygen gereetſchap of waepen, waer mede hy van de Poëten is afgeſchildert, oock wortſe hem gegeven, om dat eenige ſeggen, dat hy daer van de Vinder is, terwijlen hy den inwoonders van Italien het Land leerde bouwen, en het graen en kooren verſaemelen. Andere ſeggen dat deſe waepenen hem van ſijn Moeder gegeven zijn, als hy tegens ſijn Vader ſtreet en opſtont om ſijne broeders te verloſſen uyte gevangenis, en dat hy hier mede Cælum lubde, gelijck Apollonius in ’t iv boeck van de Argonauten verhaelt.
Voor de Vrouwe die op de Grotte ſit, wort Romen verſtaen, die boven Latium geſtelt is, niet alleene als de aldervoornaemſte, maer oock als de glans en eere van ’t ſelfde. Want Romen wierde van ouds Saturnia geheeten, ’t welck Ovidius oock vertoont in ’t vi boeck van ſijne Faſti, daer hy Juno invoert die van haer ſpreeckt: Si genus aspicitur, &c. en dat op de wijſe als geſeyt is; gelijck men oock heeden Romen ſiet in een oud, eedel, marmre uytgehouwen beeld in Vaticano in ’t Hof van de Ceſii. De Lauwertack of de krans deſſelven vertoont, dat deſe totte overwinningen en triumphen wierden gebruyckt, en oock totte wapenen, en dat die in dit Land, met groote menighte wierden gevonden. En Plinius verhaelt in ’t xxv boex xxx cap. als datter een Adelaer was die een witte Henne hadde opgenomen, die een Lauwertack vol beſyen in den mond hebbende, liet hy dieſelve ongeſchent vallen in de ſchoot van Livia Druſilla, die noch daer nae de Vrouwe wierde van Auguſtus. Over welcke geſchiedeniſſe men de Prieſters raed vraeghde, die daer op antwoorden, dat men de Henne en Kiexkens die daer van quaemen, ſoude bewaeren, en datſe deſen tack ſouden planten. ’t Welck gedaen zijnde in de ſtad Ceſare by den Tyber, ſoo wies daer uyt een groot boſch van deſe boomen, van welcke de Keyſers, die daer nae triumpheerden, altijd een Palmtack in de handen, en een krans om ’t hoofd droegen. En van deſe zijn veele andere [ 244 ]boſſchagien geſet, ſulx dat in dit Landſchap daer van een grooter menichte is, als in eenigh deel van Italien.