Manifest der Vereenigde Nederlanders en Luykenaers
| Manifest der Vereenigde Nederlanders en Luykenaers (1792) door Vereenigd Comité der beyde Natien | Vertooning (=deel 2) → |
[ Titel ]
MANIFEST
DER VEREENIGDE
NEDERLANDERS
EN
LUYKENAERS.
DE VRYHEYD OF DE DOOD.
_(page_1_crop).jpg)
TE PARYS.
T VIERDE JAER DER FRANSCHE VRYHEYD (April 1792).
_(page_3_crop).jpg)
DE VEREENIGDE
NEDERLANDERS EN LUYKENAERS
AEN ALLE VOLKEREN
VREDE EN VRYHEYD.
VVOLKEREN der aerde, die nog zugt onder het juk van eene schandelyke slavernye; gelukkige VOLKEREN, welkers moedige poogingen het onregtveerdig en willekeurig bestier hebben overwonnen, welkers ketenen voor altyd verbryzeld zyn; FRANSCH VOLK boven al, aen wie de t'zaemen-gezwoôrne dwingelingen nog in deézen oogenblik betwisten den rykstaf, die hun ontvlied! 't is tot U, en niet tot de gekroonde geweldenaeren, die zig de Meesters der aerde noemen, dat wy onze klagten stieren; Gy zyt het, en niet de dwangvorsten de welke U verdrukken, die wy tot rechters van onze beroepingen aenstellen; 't is voor uwe vierschaer, 't is door de waepenen van de reden en van de eeuwige gergtigheyd, by nood ondersteund door de aenzienelyke verzameling van onze willen en van onze vereenigde kragten, en niet door de ydele verblindingen van eene dystere, listige en bedrigelyke staetkunde, day wy onze Regten en de uwe zullen verdedigen, Regten die te lang onkend en versmaed hebben geweest. (…)
- NATIËN, die onze vrienden, VOLKEREN, die onze broeders zijt! Deéze zaek is de zaek van alle volkeren! Aenhoort en oordeelt ons! [ 2 ](2)
Wanneerdenmenſch voordeeerſte mael beproefde de noodwendigheyd van zig in maetſchappyte vereenigen,'twas om dathy in deéze vereening zag den eenigſten middel om de handhaving van zyne Rechten te verzekeren , om 'er de beoeffening van te vermeerderen , om zyne weézentlykheyd te vergtooten , en , by aldien men zoo ſpreéken mag , om zyne vermogens , zoo van geeft als
van lichaem , te vermenigvuldigen. Hoe hebben zommige waenwyze redenaers konnen voorhouden, dat den menſch een deel zyner natuerlyke regten alleenlyk verſchuldigd is aen den vry-
willigen flagt-offer van het ander deel ? Hoe heeft men eene grootere vryheyd konnen onderſtellen in den wilden , dan in den t'zaemen- levenden menſch ?
Hebben zy beyde geene regten te handhaeven , geene pligten te volbrengen? En die regten zyn zy niet , voor d'een gelyk voor d'ander , de behoeding van de wezentlykheyd , de veyligheydvan den perfoon, de vryheyd van het bedryf,
den eygendom der goederen , en den wederſtand aen de verdrukking ? Die pligten zyn zy ook niet , voor beyde , vanniet te benadeelen de gelyke regten vau de andere menſchen ?
Maerdit verſchil is 'er, dat , in den ſtaet vannatuer , die regten en die pligten teenemael wiſpeltuerig zyn , niemand zyn regt konnende bevryden , ten zy met
zyne bezondere magt of behendigheyd te ſtellen tegen de bezondere magt ofbehendigheyd van dien , den welken het zelve wilt afneemen : dewyl in den ſtaetvan maetſchappye , in welke de regten van een ieder beruſten onder de bewaering en
bevryding van de magten van alle , men waerlyk eenen kragtigen breydel heeft konnen leggen aen de geweldenaryen , aen de bezondere ongeregtigheden ;
dewylindien ſtaetde regten vaneeniegelyk, gelykderegten vanalle, hebbenwaerlyk konnen, en zouden moetendealdergrootſte uytgestrektheyd gehadhebben. Dufdanig is dan geweeft het oogwit van de ſtaets-eygene verzaemelingen ; dufdanig zyn geweeſt de grondſlagen van het eerſte maetſchappy-verdrag ; dufdanig heeft moeten zyn de eerſte der menschelyke overeenkomingen ; te weten , van de regten van alle de lidmaeten te verzekeren tegen de bezondere
en gemeene aenſtooten , van hun te ſtellen onder de beſcherming van den alge. meenen wil ofvandewet, en niet onder devoogdy van eenen erfagtigen Meeſter. Wel hoe ! in welke bladzyde van dit geheyligdwet-boek zoude men leézen deéze aenſtootelyke voorwaerde ? Waer zal men vinden , dat de eerſte menſchen zyn over- een-gekomen om aen eenen anderen , aen hunnen even menſch, te zeggen ; wyftaen af in vollen eygendom , aen u en aen alle uwe afkomelingen , anze vryheyd , onze goederen , onze perfoonen , de gonne van onze huysvrouwen , van onze
Kinderen , van geheel ons nageslagt; gy zult 'ermogen beſchik van maeken na uw welgevalien en elke mael dat gy het zult geraedig vinden voor uwe bezondere veyligheyd , [ 3 ](3 )
vooruw eygen belangen , voor uwe geldzugt , voor uwen eerluft, voor uwe genoegteniſſen , voor uwe grilligheden; het zal u vryfiaen van ons ten onderen te brengen , van ons te moorden , van ons te verkoopen aen den meeſtbiedenden en laeßen verhooger ; en wy zullen
geduldiglyk verdraegen aldus geplaegd , g flingerd , geperst te zyn, en gyzult inons vinden
flaeven , altoos onderdaenig , altoos vernoegd, altoosftreélende de hand , diehunflaegt. Hoe! zouden vrye zielen, van niemand afhangende , en trots zynde van nog aen de natuer toetehooren , cene zoo vernederende tael hebben konnen voeren ?
Neen ; het eenig denkbeeldvan deéze lafter-reden ontweêrdigt endoet zidderen. Ziet daer nogtans tot wat trap van dienſtbaerheyd , van verkleyning en van verootmoeding , de koningen , die de werken van onze handen zyn , de menſchen allenkens gebragthebben ! Zullen wy eenen koſtelyken tyd verliezen om te bewyzen , dat de volstrekte
oppermagt, welke die bezondere ſtaet-zugtige zig toceygenen op millioenen ſchepfelen huns gelyke , niet anders is dan eene ſchreeuwende verweldiging ? Beleéven wy eenen tyd van duyſternifie ? Spreéken wy aen menfchen , die genoeg onbefchoftzyn, om ons te noodzaeken tothetwederleggen der ongerymde voorderingen van de koningen en van hunne lafhertige ploymſtrykers : dat hunne magtvan den hemel komt ; dat den rykſtafis eene gave der geboorte ; dat het Vorſten- bloed van eene reyndere hoedanigheyd is , als het bloed van de andere fiervelingen ; dat de natuer, met hun voor-te-brengen op de aerde , haer heeft willen vereeren , haerheeft willen verçieren met een zoo uytmuntendeflag vanschepfelen ; dat het derhalven blykelyk is , dat aen hun
alleen verdeeld is de uytfluytende genieting van alle regten , in aen het gemene volk is opgeleyd de verbintenis van alle de pligten? Deéze ongelukkige ongerymtheden hebben maer te zeer geheyligd geweeſt geduerende veel agter-een-volgende eeuwen van onwetentheyd en onbeſchaefd-
heyd; de bygeloovigheyd en de geeftdryvery hebben maer te lang met de overweldigers en dwingelanden vereenigd geweeſt , om de verblinde ſterve-
lingen te bedriegen , om han zoo verre het verſtand te beneémen , dat in hunwierd uytgebluft het gevoelen van hunne weêrdigheyd, hetgevoelen van hunne eygene kragten. Maer die dagen van dwaling zyn voorby; de tyden zyn volbragt.... Op de alvermogende ſtem der wysbegeêrte is hetlicht ten laeſten te voorſchyn gekomen , en alle de beguygelingen zyn te niet gedaen. 'Tis niet meer de willekeurlykheyd
der magtofder argliſtigheyd , maerde onveranderlykeregtveêrheyd, die voortaen zal zyn den regel van onzen handel ; 't is niet meer de loosheyd en hetbedrog, maer de eeuwige waerheyd, die ons verſtand zal vermeerſteren ; de willen van alle
zullen niet meer ſlavelyk gehoorzaemen aen de koppige eygenzinnigheyd van [ 4 ]1
( 4) eenen alleen ; maer alle de bezondere willen zullen zig komen verbreéken tegenden
opper-wil van alle. Diergelykis de onverwiſſelbaere beſchikking der natuer.
Diensvolgens , om te regtveêrdigen den noodzaekelyken opſtand , van welken wy aen dewereld een nieuw voorbeeld gaen geéven , zoude het miſſchien genoeg zyn te zeggen: den Wildes Volks is geweest , niet langer in flaverny te blyven ; en het Volk is vry geweest : het oppermogende Volk heeft gestaekt meesters te erkennen , en aen hun onderdaenig te zyn ; en het Volk heeft niet meer gehoorzaemt dan aen de wet , gevolg van zynen vryen wil.
Byaldiennogtanswyomſtandiglyker moeten ontvouwende bezwaerniſſen , die ons eyndeling dwingen gebruyk te maeken van het onverjaerbaer regt , 't welk de natuer aen alle menſchen gegeéven heeft , het regt van aen de verdrukking wederſtand te bieden.... Volkeren der aerde , die wy voor onze rechters hebben
aengenoômen, ziet en beſliſt, of'er eene dwingelandyis gelyk aen de dwingelandy, onder welke wy bezwyken ! Ziet en befliſt, of oyt eenig volk regtveêrdigere ſtoffe gehad heeft om zig te beklaegen, en om zig regt te doen!
Plegtige over-eenkomingen , plegtelyk bezwoôren door de bedingende onderhandelaers , verbonden de Nederlanders en Luykenaers met hunne wederzydſche
Vorſten .... De Vorſten zyn meneedig geworden , de Vorſten hebbenhunnen eed gekrenkt , de Vorſten hebben die geheyligde banden verbrooken .
Wy hadden Staet-ſtellingen , voorwaer ongevormd en bevlekt met alle de
gebreéken van de nog onbeſchaefde eeuwen , in welke zy befloôten en aengenoômen waeren; voorwaer onvolkomen , hedendags ongenoegzaem, en weynig over- eenſtemmigmetde grondregels der burgerlyke , ſtaetkundige en natuerlyke gelykheyd , welke het licht der wysbegeêrigheyd ons heeft aengeweézen , gelykheyd , welke de reden onsdwingtin alle menſchen te erkennen. Zy waeren nietdan eene onvolmaekte verzoeting van het Leenregtig-beſtier, van welk zy de verneéderende onderſcheyden en de haetelyke voor-regtenhadden behouden. Deéze ſtaet-ſtellingen hadden nogtans , in hunne onvolmaektheyd , aen de willekeurige magtdes Vorſtshinderpaelen gezet, die men meynde onoverkomelyk te zyn. Deéze ſtaet-ſtellingen verzeékerden ten minsten aen het Volk de liefſte ,
dekoſtelykſte der vryheden , welke het beroept, te weéten de vryheyd van zyne daeden en van zynen perfoon; zy verzekerden hetregt van nietmogenaengehouden te worden , als door de uytſpraek des rechters ; het regtvan in geene zaek willekeuriglyk en volgens de eygenzinnigheyd der ampt-bedienaers behandeld te worden; het regt van niet dan aen de wet onderworpen te zyn, het regt van in het onderſtand-geld toe-te-ſtemmen en van niet belaſt te worden ,
2
als door den wil van zyne vertegenwoordigers : eyndeling vond men in eenige van [ 5 ](5 )
van deéze ſtaets-eygene vormen de eerſte ſpruyten van de alderbeſte grondregels , en de bekwaemſte inſtellingen om de Oppermagt in de wettige paelen te weerhouden.
Maer welke dwersboomen kan men kragtiglyk en voor altyd tegenſtellen aen dien heerſch-drift, die ongelukkiglyk den menſch zoo aengeboôren is , aen dien dorft van het volſtrekt Opper-gezag, die hem onophoudelyk verteêrd ; als de Hoogſte-magt in eenen bezonderen ſtam , of in een geduerzaem genootſchap uyt-
ſluytelyk beruſtende, deézen ſtam of dit genootſchap kan , zonder vrees van afzettinge, erfachtige ontwerpen van flaefmaekinge verzinnen, ende zelve erfachtiglyk vervolgen ? Te vergeéfs zal men tuſſchen den Vorſt en het Volk middel-genootſchappen plaetzen , die zouden gelaſt zyn van zyne regten te onderſteunen en te beſchermen tegen de aenſtooten van het Gezag; te vergeéfs zal men onafhangelyke Overheyds-ampten aenſtellen , omdie aenſtooten te oordeelen , om-ze tebeteugelen, om- ze te ſtraffen; is hetzaeke die middel-genootſchappen zelve ervelyk zyn , is het zaeke die middel-genootſchappen , die overheyds-ampten door den Vorft benoemd worden : want haeſt zal'er van twee dingen het een voorvallen ; ofdat
zy zig met den Vorſt zullen verſtaen om gezamentlyk te verdrukken , (en hetjuk des Volks , aldus dubbel verzwaerd zynde , zal maer zoo veel te onverdraeglyker
zyn) ; of dat 'er tuſſchen hun zal onſtaen eene geduerige tegenkantinge van magten ; en het Volk , altyd den geſchikten flagtofferzynde totloonvan den verwinnaer , zal alsdanbeurtelings vanden eenen overlaſt tot den anderen geflingerd worden , geperſt tuſſchen het dwang-beſtier van eenen alleen , en het dwangbeſtier van veéle; en de burgers , gewaepend tegen de burgers, zullen zonder ophouden ſtryden , niet voor de vryheyd , maer voor den keus van hunne dwingelanden. Alhoewel men zelfs onderſtelde , dat de tegen-magten zoo wyzelyk zouden beſchikt zyn , en zoo ſtiptelyk in evenwigt gehouden , als het menfchelyk
verſtand het bedenken kan , vermits zy uyt altyd wiſſelbaere grond-ſtoffen zullen beſtaen , vermits hunne onderlinge opzigten in elke verandering zullen verſchil-
lende zyn, wat beſtendig uytwerkzel zal men 'er van konnen hoôpen tegen het ervelyk dwang-beſtier , 't welk altyd werkzaem is , zelfs in zyne ruſt ; 't welk
altyd voortdringttotzynoogmerk, zelfs wanneer het ſchynt ftil-te-ſtaenofachterwaerts te treéden; 't welk altyd de ketenen der Natie ſmeéd, 't zy dat het overwinnaer zynde, de zelve verplettert door zyne almagt , 'tzy dathetwykende
aende noodzaekelykheyd der omſtandigheden , veynſt de zelve met trouwlooze ſtreélingen te onthaelen.
Duſdanig is het inerlyk gebrek , dusdanig heeft geweeſt de verderverlyke B [ 6 ](6 )
grond-fpruyt van die zoo gepreézene Staet-ſtellingen , in welke , op voorwendze
van eene nuttige , maer herſſens-ſchimmige waegſchal van magten op-te-regten. men daedelyk niet heeft aengeſteld dan mededingende magten van dwingelandye , welkers poogingen , dikwils zamengevoegd , meermaels tegenſtrydig
zynde, in alle onderſtellingen maer gediendhebbenom het Volk ongelukkiger te maeken.
Is het noodzaekelyk van onze jaerboeken te door-fnuffelen, om 'er na-tefpeuren de bedroevende bezonderheden, die de geſchiedeniſſen van onze Vorſten ons over-al aenbieden , om te bewyzen , dat zyten allen tyde zorgvuldig geweeſt zyn , om ons flaevelyk te onderwerpen ; dat zy ten allen tyde de gunſtige gelegentheyd beſpied hebben , om de regten van het Volk te verkrenken ; dat zy de voorwaerden vanhet huldings-verdrag ,'t welk te bezweêren en te ſchenden
voorhun beurtelings een ſpelwas , ten allen tyde hebben verydeld? Moet men aenhaelen de geheugenis van eenen Karel V, het oorlogs vuervan heteen eynde van Europa na het ander dragende , over-al zegenpraelende, over-al dwanglyk willekeurig zynde , over-al aen zyn woord ontbreékende; tot twee
mael toe met eene onregiveêrdige ſtrengheyd ſtraffende den regtveêrdigen opſtand der Vlaenderlingen; (want als het Volk aen 't muyten flaet , is het een ześker
teeken dat het niet gelukkig is)? Hoe dan ! zoude dien Vorſt , die na de ſchim. van de algemeene heerſchappye haekte , die zelfs niet eerbiedigde het Oppergezagvan de onafhangelyke Standen, die de Duydiche maetſchappy uytmaeken ,. zig gevoegd hebben na de bepaelingen , die de Nederlanſche Staet-ſtellingen aen zyn dwang-beſtier tegenzettden ? Hoe zoude den overwinnaer van de twee werelds hinderpaelen gedoogd hebben aen zynen opperſten wil, in een landſchap, 'twelk maereen ſtip was in vergelyking metzyne wyd-uytgebreyde Staeten ? Moet men aenhaelen de geheugenis van eenen Philips II , eenenwantrouwigen , zwartgalligen , geveynsden en verraderſchen dwingeland, den beul van zynen
eygen Zoôn, den beulvan zyne Volkeren , welkers bloedniet opgehouden heeft geftort te worden , 't zy in de gevegten ,'tzy op de ſtraftooneelen, geduerende geheel het verloop van eene lange regeering; van dat ſchrik-dier, met een
woord , wiens gruwelyke wreedheden , maer al te wel uytgevoerd zynde door Viziers weêrdig van zulk een meeſter , de Bataviers , die alsdan zoo dettig waerenen heden zoo ontaerd zyn , verpligthebben zig van ons te ſcheyden ?
Moetenwyindegedagtenbrengen de zwakkeVorſtenvan den SpaenſchenTak, die aen Philips de II, opgevolgd zyn; ten tyde van welkers beſtieringede ſchoone Belgiſche landſchappen gedueriglyk hebben geplunderd , verwoest , en geſcheurd geweest door uytheémſche heirlegers , door altyd weer-opkomende en altyd rampſpoedige oorlogen ? [ 7 ]( 7) Moeten wy erhaelen de gedagtenis der niet min zwakke Vorſten van den Duydſchen Tak , welkers eerſte weldaeden geweeſt zyn van onzen koophandel , onze vryheyd , ons welvaeren te flagt-offeren aen de eer-en-handel-zugt van EngelandenHolland? Eyndelyk moet men doen weder erinneren alle die Landvoôgden , alle die
Staetsdienaeren , en andere onderhoorigedwingelanden , welke de opper-dwangvorſten ons toezonden wyt het binnenfte vanSpagnien ofvanDuyſland , en die in deéze landſtreéken medebrengende vreemde zeéden , ſlaevelyke gewoontens , bezondere inzigten van eer-en-baetzugt , zig ten allen tyde alleenelyk hebben opgehouden met dedobbele zorg , vanhunne bezondere rykdommen te vermeerderen , en van de regten der Natie te bemagtigen , om het gezag van hunne meeſters te vergrooten; die maeral te getrouwe nakomers geweeſt zyn van dat ontwerp der alderſnoodſteſtaetkunde,'t welk men verzeékert 't zedertmeer dan eene eeuw
in hetHuys vanOoſtenryk in weézen te zyn , en 't welk ſtrekt om de ſchatten, de ſchranderheyd, den voorspoed van deéze eertyds zoo bloeiende, en nog zoo vrugtbaere landſtreeken , te doen overgaen tot dewilderniſſen der eynd-paelen van 'tOoſtenryks gebied; om de zelvedaernaer te verkoopen , als de aerde 'er zal uytgedroogd zyn , en niet meer als eenen kleynengraed van kragt zal beloôven aen den nieuwen aenkomer.
Byaldien menvaneenenanderen kant zyne oogen veſtop denBiſſchoppelyken Stoel van Luyk , wat zal 'er zig nog vertoonen ? Eene onafgebroõkene opvolging van Prieſters , zoo opgeblaezen als onweétende, ſchynheylig en ongebonden , haetdraegende en kleynmoedig, beurtelings gewaepend met de fakkels der geeftdryverye , of met het zweêrd der dwingelandye. Men zal'er zien bedienaers van eenen vrede-God hunbehaegenſcheppen inde gevegten, in het middender moorden on des doods. Men zal'er ziende leerlingen van dien ,den welken aen de menſchen is komen geeven het voorbeeld van de oodmoedigheyd , van de lydzaembeyd , van de armoede, van de vergiffeniſſe der ſchulden, van de zuyverheyd, van alle deugden; in tegendeel aen de wereld geéven de verergernis van alle de dwaelingen, van alle de gebreken , van alle de misdaeden: onverzaedbaer van gezag, greétig na de behoefte des Volks , zonder trouw , zonder eer , zonder menschlieventheyd;
zig ongestrafteen ſpel maekende van alles wat de deugdzaemheyd voor hetgeheyligſte en den godsdienst voordiet orzagchelykſte houd, om de beeftelyke driften van hunne ontugtigheyd,ofde woede van hunne wraek te verzadigen.
- C
1
Men zal hunzien nuhetbloedder Luykenaeren onnuttigtenbeſten geéven in nythećm.che oorlogen, hun waepenende voor de zaek van magtige Vorften,en [ 8 ](8)
totloon van hunne onmenſchelyke hulp , inhet land wederbrengen , omhetzig onderdaenig te maeken , gehuerde krygslieden , nog rookende van moorderyen , nog hygende door den dorſt van plunderinge en verwoeſtinge ; dan in het hert des Vaderlands blaezenhet vuer vantweedragt , ontſteékende , verwekkende , aenmoe-
digende de inlandſche oorlogen ; de burgers tegen elkaer aenhitzende , de eene door de andere te niet doende , zig niet ſchamende zelve aen het hoofd van
eeneaenſpanninge teverſchynen; en , fchyen zy overwinnaersuytde worßeling, de bloedſtortingen niet eyndigen , ten zy ten koſte van zommige ſchandelyke toegeévingen , ten koſte van de regten der Natie ; in tegendeel worden zy over-
wonnen , niet weygerig zyn nieuwe eeden te doen , nieuwe verbinteniſſen aentegaen , welke zy metde eerſte gunstige gelegentheyd trouwlooſlyk verbreéken. 'Tis op zulk eene wyze, datde Luykenaers, ten tyde van zeven ofagt eeuwen, geworſteld hebben tuſſchen de onruſt van eene altyd aengetaſte vryheyd, en de
geweldenaeryen van eene nooytverpletterdedwingelandye ! 'Tis aldus dat zy tegen de poogingen der Priefters geſtreéden hebben , voor de behoudeniſſe van eene Staetſtellinge , die hun onprysbaere regten verzekerde; tot dat eenen Vorſt uyt hetHuys van Beyeren , den Biſſchop Maximiliaen-Hendrik, magtiger , maer ook
nogboozaerdiger dan zynevoórzaeten, den alderverfoeyelykſten dwingeland, die de Luykſche jaer-boeken zoude onteerd hebben , by aldien den Prins-Biffchop Hoensbroeck den zelven Stoel niet bekleed had , geeyndigd heeft ('t is eene eeuw
geleden) met onze gewettigite regten teenemael te overweldigen , en de zelve verſmoord heeft in het bloed van twee getrouwe en aen het Volk beminnelyke Stads-Overheden.
Maer waerom aen de voor-bygegaene eeuwen gevraegddeafbeéldingder ſtaetliſtige ſchelm-ſtukken , die hun bezoedeld hebben , als de hedendagſche gruweldaeden de zelve nog overtreffen ? De rampen die op onze voor-ouders gewoôgen hebben , waeren maer de voorloopers van die , de welke ons doen bezwyken.
Het dwang-beſtier, gelyk alle menfchelyke zaeken , is maer by graeden ten top geſteégen; deszelfs eerſte aenſtoôten hebben traeg en ongevoelig geweeſt , zy
hebben konnen verdraeglyk zyn : maer de maet is vervuld, de geweldaedigheden van onze dwingelanden hebben geenen toom meer. Hetwas onze oogen toebe-
ſchikt te zyn de getuygen van zulk eene ſtoutmoedigheyd ; wel dan , dat het aen onze armen behouden zy van 'er de wreékers van te weézen! Edelmoedige Natien , die zekerlyk medelyden zult hebben met onze kwaelen wanneer gy 'er geheel de overmaet van kennen zult, vergelykt alleenelyk onzen
voorigen ſtaet met den tegenwoordigen...... Ziet hier welke onze maetſchappyover- een-komſten waren in hettyd-ftip dat zy vrylyk en wederzyds bewilligd
wierden, en ziet daer wat zy geworden zyn inde handen van die , de welke ons hedendags beſtieren. Leeft [ 9 ])( و
Leeſt deBlyde-Inkomſt , leeſt den Vrede van Fexhs, die plegtige beſpreéken , in welke onze regten en de pligten van onzeVorſten hadden vaſt-geſteld geweeſt , en ziethoe zy hunne pligtenkwyten, hoe zy onze regten eerbiedigen. Zy hebben onder eed , in het aenzien des Hemels, en in de tegenwoordigheyd van al het Volk, de verbintenis aengegaen van te onderhouden en voor-te-ſtaen de Costumen , de Gebruyken , de Herbrengen , de Vryheden der inwoonderen van het Land , van hun te beſchermen tegen alle aenſlaegen , van te zorgen dat een ider gehandeld worde volgensregt en vonnis , &c.
En nogtans onze Costumen , 'tis te zeggen, de burgerlyke Wetten , die onze bezondere belangens beſchikken , hebben gedueriglyk verminkt , veranderd , te-niet-gedaen , en door andere erplaets geweeſt, na de grilligheyd der Vorſten , zonder de Natie te raede-te-gaen , zonder agt-re-neémen op haere regtveêrdigſte beroepingen: zoodaenig dat den Vorſt zig allengskens de Wet-geevende magt uytſluytelyk heeft toegeſchreéven. ' Er is geen ander bewys van noodig als dien hoop van Edicten , Ordonnantien , Placcaerten , verſchillende van regeering totregeé ring , dikwils tegenſtrydig de eene aen de andere , altyd voortskomende uyt het gezag van den Vorſt alleen , en metdie ſpreékwyzen van het dwang-bestier : want het ons aldus bekaegt; wantdusdanig ons welbehaegen is. En nogtans onze Gebruyken en Herbrengen , 't is te zeggen, de Staets-ſtellige gedaentens , die het getal en den keus der openbaere Bedienders , de VertegenwoordigingederNatie , de pligtender Rechters , devoorregten ende bedieningen
vandenVorſt , en eyndeling onze Staets-eygeneregtenbeſchikten ; die Gebruyken wierden ontkend, die Herbrengen hebben ons afgenomen geweeſt. De natio-
neéle Vertegenwoordiging is ongevoelyk verſlegt , zy is hedendaegs van geender weêrde ; de voorregten vanden Vorſtzyn in tegendeel aengegroeyd, zyne magt is hedendaegs onbepaeld;denkeusderRechters ,der Wethoudders , zelfs dienvan onze zoo-genaemde Vertegenwoordigers is aen het Volk ontſchaekt, den Vorſt heeft'er zig van meeſter gemaekt , hy heeft alle openbaere bedieningen na zynen wil vergéeven; en onze Rechters , onze Wet-mannen , onze Vertegenwoordigers benoemd door hetHof, af hangende van het Hof, knegts zynde van het Hof, handelen koopmans-wyze met het Hofover onze regten , over onze handveſten ,
over de eer , over de bezittingen , overhet leven der burgeren. En nogtans onze Vryheden , 't is te zeggen , het regtvan in alles behandeld to worden door Wet envonnis; 'tisnog te zeggen , de vryheyd , de veyligheyd van
onze perſoonen , de vryheyd , de veyligheyd van onze wooningen, de vryheyd van onzen handel , van onze ſchriften , de vryheyd van onze redenkaevelingen ,
alles, totonzezoetſte behertingen toe ,word gedueriglyk vergiftigd door de beu-
Eene zelagtigſte , haeirklievendſte , en dikwils de kwellendſte onderzoekingen. C
1 [ 10 ]( 10 )
ſchandige beſpieding vertoont zig opentlyk in de gemeeneplaetzen, flipt tot in onze vrye-woonſten ; het misbruyk van de goede trouw vermeerderd ; het geheym der brieven word ongeſtrafd verraeden , men maekt zig zelfs hier mede eene zeéker foort van verdienſte ; het enkel vermoeden is genoeg om de huys-
gezinnen met onrust en bedroefdheyd te vervullen; de kinderen worden van hunnen vader , de moeder van haeren egtgenoôt beroofd ; krygsgewyze worden gekerkerd de gonne welke men door wettige wegen niet kan vangen; de gonne
welkers overanderlyke deugdzaemheyd , welkers onbuygbaere vaderlands-liefde laftig valt, worden op duyzend-derhande wyzen vervolgd; zy worden gedwongen het vaderland te verlaeten ; men wreekt zig op de eene door hals-gedingen ; om hun verderf te veroorzaeken , ſtelt men te werk al wat de haeirklievery en loos-
heyd uytveynzen kan ; tegen de andere worden 'er beraelde boozwigten opgehitzd; de plunderingen worden opentlyk gedoôgd, mogelyks zelts worden zy vergolden... Eventwel blyven de wetten ſtom , en de regtbanken , kragteloos om den magtigen en onregtveêrdigen te ſtraffen , zyn niet anders meer vervaerlyk dan voor den zwakken en ſchuldeloozen menſch.
Kort-om , ziet hierhet eenigſte overblyfzel onzer al-oude Vryheden.
Wyhebbennog Staeten ofzoo-genaemde Vertegenwoordigers: maer in eene der grootſte Landſchappen word 'er een der dry Orders gevormd uyt eenige Kloofter-Overſten door den Vorſt benoemd: het tweede Orden word'er erfagtiglyk door eenige Leen- edele uytgemaekt; en in het derde, waer het Volk, onder de
benaeming van Derden-Staet , ten minſten zoude moeten ganſchelyk vertegenwoordigd worden , ziet men alleenelyk de Vertegenwoordigers van dry Steden , ofliever , de Vertegenwoordigers van eenige genootſchappenvan Ambagten , of
nog liever , de Vertegenwoordigers van ontrentdertigbevoorregtigde gezinnen.... Ennogtans dit Land-fchap reékent boven de 500,000 inwoonderen , en hetis nog onder alle dit, wiens Staeten dikwilder en kragtelyker aen het volftrekt oppergebied wederſtaen hebben. Den Vorſt , in andere Landſchappen,benoemt de Wethouderen , en 't is onder A
hun dat de zoo gezeyde Vertegenwoordigers der Natie genoômen worden... Zy zyn gevolgentlyk niet dan de Vertegenwoordigers van den Vorſt. Men ziet, in eene andere Landſtreék , twee Moniken en dry Edel-lieden de volkomene meerderheyd uytmaeken , meerderheyd die altyd de overhand heeft tegen de veerthien Leden van denDerden Staet.
Te Luyk , word de eerſte Kaemer gevormd door het Bifſchoppelyk Kapittel , 'twelkmetden Prins-Biſſchop maer een maekt: Edel-lieden, van zoo veel kwartie.
ren, vertegenwoordigen hun zelven , en maekenuytde tweede Kaemer: eyndelyk [ 11 ]( 11 ) denDerden-Staet, ofde derde Kaemer, is genoômen onder de Stads-Overheden, welke eventwelhet Volk eertyds verkoôs , maer die,'t zedert eene eeuw , voor de helft , of voorhet geheel , doorde Vorſten benoemd worden.
Hoezoudende regten des Volks geëerbiedigd worden, wanneer zy zyn toebetrouwd aen handen, die zoo onzuyver zyn, die zoo grootbelangen hebben om-ze tekrenken? Hoe zoude dit Volk de verdrukking en de ſlaverny hebben konnen ontgaen ,wanneer zyne beſchermers zig zelvevrywilliglyk geſteldhebben onder
debeſchutting ende voôgdy van dehand , door welke het verdruktword ? Ook waeren onze regten 't zedert langen tyd niet dan herſſenſchimmen; ook hebben
die ſchaduwen van Staeten ons lafhertiglyk verkogt in duyzende gelegentheden vanaenbelang; ookheeftmen hun inzommige ſtonden, door de verfoeyelykſteder verraederyen , een eeuwigduerende onderſtand-geld aen den Vorft zien toeſtaen ; aldus zonder wederkeer beſchik- maekende van onze middelen, en laetende ontflip-
penden eenigſten toom , welkenwynogkonden leggen tegen de schreeuwendite ongeregtigheden van de volitrekte Magt. Egter bleef'er ons nog over eenen ſchyn van hoop: men had konnen gelooven , dat die Vorſten , onderrigt zynde door uytheémſche voorbeelden , onderrigt zynde door de nog meer indruk-geévende ondervindingevan huneygen ongeluk ; naer beproefd te hebben alles wat vermag de wanhoop van een Volk , wanneer men zyn geduld ten uytterſten tergt; naer beproefd te hebben hoe verſcorikkelyk zyne oordeelen zyn , wanneer het zyn hoofd komt op-te-ſteéken , hoe verzeékert zyne wraek is , wanneer zy flaegt , hoe zwak en broos word de geleende magt derdwang-vorſtentegende magt des Volks; naerverwonnen , verlaeten , en door dehunne misagtgeweeſt te hebben ;naer verjaegd te zyn uyt hunne ftaeten , ver-
pligtvan te vlugten,verpligt van fchandiglyk te vraegende hulp ofde voorfpraek van de andere dwang-vorſten , verpligt van al ſmeékende genaede te verzöcken van hetzelveVolk, 't welkzy, in de dagen van hun vermogen , met verſmaeding overvielen; men had konnen gelooven en zig inbeélden , dat die Vorſten uyt hunnen tegenspoed zouden leffen van geregtigheyd , van bedaerdheyd ; van menſchlievendheydgetrokkenhebben, en datſyalleenelyk getragthadden weder totden opperſten trap van aenziennelykheyd te klimmen , om hun voorgaande ongelyk te erſtellen , om regt te doen aen de wettige beroepingen der Volkeren , om te beſchermen het gezagder Wet en der regtveêrdigheyd.
Maer eylaes ! Hoe bedriegelyk was die hoop ! en hoewel kan men in dit gevalniet zeggen: de laefte dwaeling was veel erger nog , dan alle de andere !.
De Luykenaers,indenbeginne hunner omwentelinge, zonderheir, zonder grof gefchut, zonder krygs-behoeften , zonder de Natie te belaſten door buyten gewoone ſchattingen , met de geringste geld-middelen , en alleenelyk verſteikt [ 12 ]( 12 )
door hunne ziele-kragt, door hunne manhaftigheyd, hadden geduerende zes maenden wederſtand geboden aen de vereenigde poogingen van vier Duydſche dwingelanden; zy hadden over hun gezegenpraeld op de bolwerken der Steden , enop de vlakten der velden; de laegen van hunne verraderlyke vyanden waeren tot der zelver ſchande gekeert; de Luykenaers waeren overal overwinnaers. 'Twas indien oogenblik dat Leopold tothun komt, dat hy aenbied, tot gemeyne
voordeel , die ongelukkige twiſten te eyndigen. Het Luykſche Volk kan in zoo eenen magtigen Vorſt geene lafhertigbeyd vermoeden; het geeft zig over , zonder agterdogt, aen dienLeopold,welkenhet had gelooft zoo edełmoedig te zyn; aendien Leopold, wiens beſtier de Toscaners alsdan zegenden; aen dien Leopold ,
die niet gekend wasdan door ſtaelen van regtveêrdigheyd, van kloekzinnigheyd , van wysbegeêrte ; aen dien Leopold , die het hertzeer van de gantſche wereld met zig zoude weg gedraegen hebben, by aldien..... Maer hy had nog niet verdiend , dat de wreékende hand des Hemels zig op zyn hoofd verzwaerde.
De Luykenaers te veel vertrouwende op deugden , die zy meynden zonder vlek te zyn , geéven zig voor de derde mael over aen het woord van eenen
Vorſt , en voordederde mael het woord van eenen Vorſt bedriegd en miſleydhun. Dien zoo grootdaedigen Vorſt had beloofd in Luyk te komen , even eens of het een vriende-land was , met weynigekrygs-knegten , en deOlyf-takdes vredes
in de hand ; men opent hem de poorten: hy treéd als overwinnaer in een land , 'twelk hy niet overmeeſterd had ; hy vervult het met krygsbenden; hy ontwae pent 'er de inwoonders ; hy doet 'er brandſchattingenbetaelen.
Dien zoo edelmoedigen Vorſt had voorde perſoonen beloofd veyligheyd en beſcherming , wederzydſche vergeétentheyd van het voorgaende , en eyndelyk aen alle eene onzydige regtveêrdigheyd : en hy heeft alleenelyk van den PrinsBifichop geene algemeyne vergiffenis vereyſcht; en zyneheirkragt heeft enkelyk gediend de wraekzugt van dien bloeddorſtigen Prieſter; en onder de oogen der Ooſtenrykſchelaſthebbers , onder hetbewindder Ooſtenrykſche krygs-overſten , methet behulp der Ooſtenrykſche krygs-knegten, wierden de wraekroependſte
ongeregtigheden begaen , de gruwelykſte geweldenaeryen geoeffend , de willekeurigſte kerkeringen , de door de rechters gedoôgde moorden geploôgen; de
ordentelykſte burgers wierden verbannen , een ontelbaer getal huysgezinnen tot de uytterſte aermoedegebragt; het Volk wierd metvyftig nieuwe ſchattingen
overlaſt; deſzelfs gewoonelyke zettingwierddry en zelfs vierdubbel vermeerderd. Dien zoo wysgeêrigenVorſt had beloofd mede-te-werken totde erſtelling der bezwaerniſſen van de Natie; hy had beloofd zyne bemiddelingby den PrinsBiſſchop , om de al-oude Staet-ſtelling tot haere voorige zuyverheyd te brengen, om aen het Voik weder te geéven het regt van zyne Vertegenwoordigers te
benoemen, om aen dieVertegenwoordigers te verzeékeren het vermoôgen vande wetten [ 13 ]( 13 ) wetten te maeken, van de onderſtand-penningen toe-te-ſtemmen... En onder de bemiddeling van Leopold , in het byweézen der bewindhebbers van Leopold , wierd de al-oude Staet-ſtelling teenemael verweézen ; de Staeten hebben zig van
hunne vermoôgens flaevelyk ontmaekt. Den Biſſchop heeftde ſchaemteloosheyd gehad van zig aen-te-kondigen als willekeurigen beſtierder , eenigen eygenaer van den Luykſchen grond , alleen meeſter van 'er na zyn welbehaegen ſchik van te maeken , van den zelven te vervreemden , te verwiſſelen , te verkoopen , af-teſtaen: hy heeft zig verklaerd eenigen Wet-geéver des lands , eenigen Opper-
Vorſt in het ſtuk van Burger-tugt , eenigen vergeéver van alle bedieningen , eenigen bezitter aller genaeden , aller voorregten, zelf des voorregts welkdanigen perfoon na zynen wil van de wet te ontslagen. Duſdanig zyn voor Luyk geweeſt de vrugten der beſcherminge van Leopold. Moet men naer zulks verwagten , dat zyne beſtiering voor de Nederlanders weldaediger zal geweeſt hebben? Dat hy ten hunnen opzigte zal geweéſt zyn getrouweren bewaerder van zyn woord , getrouwer aen zyne verbinteniſſen, zorgvuldiger om de pligten van den Hoogſten-ſtaet te volbrengen ? 'T is waer , de ſchynelykheden der eerſte dagen van zyne regeéringe hebben den Groot-
Hertog vanToſcanen nog doen erkennen; en 't is ongelukkiglyk dit valſch momgezigt geweeſt , het welk de Luykenaers heeft mifleyd: 't is waer, het Hofvan
Weenen heeft ganſch Europadoen weérgalmen door zyne grond-regels van edelmoedigheyd , vangoede trouw , van bedaerdheyd , van goedertierentheyd , van geregtigheyd..... Ach ! de Nederlanders , even alsde Luykenaers , verzogten nier anders dan geregtigheyd... De goedertierentheyd was voor hun eene ſmaed. Maer
te vergeéfs hebben zy die geregtigheyd afgeſmeékt ; maer deuytwerkzels van die edelmoedigheyd , van die goede trouw , van die bedaerdheyd, van die goedertierentheyd, in watplaets zullen wy-ze vinden? Is het in die eerſte trouwloosheyd van den Graeve Mercy , den welken , om aen zynen Meeſter te bezorgen de zoetevreugd van in onze landſchappen te treéden door het regt van overmeeſteringe , het ſlegtſte grouw heeft betaeld,en het zelve heeft doen te-hoop-loopen rond- om de vergaeder-plaets der Staeten van Braband , om-ze door de vrees te beletten in de over-een-komſt van den Haeg toe-te-ſtemmen, terwylen men, om het Land over-te-geéven , alreede
eens was met de krankzinnige Opper-hoofden dezer geveynsde omwentelinge , met debedorvene Overſten van het Nederlands leger?
Men gevoelt , hoe gemakkelyk engevoeglyk het voor eenendwingeland is , zyn regt enkelyk te hebben van God en van zynen degen: men gevoelt, wat vergenoegen en wat genot het voor eenen geweldenaer is , een voorwendzel te
hebben , om een Volk te behandelen als overmeefterd , als wederſpannig ; en aldus aen het zelve wetten voor-te-ſtellen , ſtraffen op-te-leggen, brandſchatD [ 14 ]i
(if)
tingen af-te-pcrfſfen; om het zelve met vremde krygsbenden te verdrukken,. om aen het zelve te bencémen zyne waepenen , zyne regten , eneenevryheyd, waer van het een zoo verfchrikkelyk gebruyk heeft gemaekt. Is het metin de eerſte bedieningenvan's lands-beſtier te erſtellen alle die , voor
welkede Natie eenen regtveerdigen atkeer had ? Is het met den verdervelyken tweedragt tuffchendevertcheyde aenhangen op-te-ſtooken , met-ze de eene tegen de andere te waepenen , met muyteryen op-te-wekken , nu tegen de Staeten ,
dan tegen de Volks-gezinde? Is het met de krygs-knegten te waepenen , heden voor de Vander-Nootiflen , morgen voorde Vonckiſten, en in alle tyden tegen de Burgers ? Is het met orgeſtrafd te laeten de moorderyen, de dagelykſche
plunderingen, des krygs-volks? Is het met op het ſtrengit te behandelen de minſte buytenſpoorigheden der Burgers ? Is het met de Vertegenwoordigers des
Volks te verfmaeden? Is het met willekeuriglykde Wethouders des Volks af-tezetten ?Is het met zig te verzeékeren eene bedorvene meerderheyd van stemmen in de Staeten en inde Regt-banken ? Is het door willekeurige kerkeringen , door
krygs-dienſtige enby-nagt verrigte uytvoeringen , door geweldige opligtingen ? Ishet met, in deéze oogenblikken vanberoerte en vanfchrik, deſtrooperyen van
het krygs-grouw te gedoogen? Is het met de verkragtingen , met de dieveryen , metalle gruweldaeden tebegunstigen? Is het metopdenog rookende puyn-hoopen
van zoo veel wanorders luſtig te wandelen ? Is het metalle over-een-komſtens , alle verbinteniſſen , alle de bedingen te leur-te-ſtellen ? Is het eyndeling meteene overtollige menigte van uytlandſche en wreede huerlingen tegen een ongewaependVolk tot hulp te roepen , dat Leopold , dat zyn lands-bewind , blyken van
goede trouw , van bedaerdheyd , van goedertierendheyd , van edelmoedigheyd hebben gegeeven ?
Nooyt hadde het Huys van Ooſtenryk ſchoondere gelegentheyd gehad om zig de Nederlanders te doen aenkleéven door de kragtige banden van erken-
teniffe; maer mids by geluk Leopold van zyne voorzaeten niet ontaerd was ; mids hettegenwoordig wel is beweézen, dat'er inde geheym-zael van Weenen eenen erfelyken opſtel van verdrukkinge word gevolgd ; is het tyd , en meer dan tyd , het vervullen dezer verdervelyke ontwerpen te voorkomen.... Het is niet
meer het juk van Jofeph II , het is niet meer hetjukvan Leopold , het is niet het juk van Franciſcus, die zig alreede met laetdunkentheyd toe-eygent het regt van ons op zyne beurt te verdrukken;het is hetjukvan hetHuys vanOoſtenryk , 't welk wy gaen afschudden : Hetzyn geene bezondere voorregten meer , het zyn
algemeene regten, welke wy beroepen; 't is eene waerlyk vrye Staet ſtelling, cdie wy begeêren.
Ter dezer oorzaeken , Wy het Volk der Begiſche Landſchappen, te weten, van Brabant, van beyde Vlaenderen , van Henegouw, van Doornyk en van het [ 15 ]( 15 )
Doornyks , van Niemen, van Limbourg , vanGelderen , van Luxembourg , en van deHeerlykheyd Mechelen ; In aendagt neémende de vervalling van onze ai-oude Staet-ſtellingen , door de' agter-een-volgende en altoos aengroeyende verweldiging onzer Vorſten , en door de nietigheyd , tot de welke zy de VertegenwoordigersderNatie ongevoeliglyk gebragthebben ;. In aendagt neémende de ontelbaere inbreuken gedaen aen onze Costumen , aen onze Gebruyken , Herbrengen en Vryheden , zonder dat onze aendringendſte klagten ,
orzeuytdrukkelykſte vertooningen, onzekragtigſte tegenstellingen , ooythebben konnen lukken de minſte geregtigheyd tebekomen, ooyt hebben konnen lukken te doen biygen den hoogmoed van eenHuys erfagtiglyk greétig na vermogen , na dwang-bettier , na wraek ;
Inaendagt neémende,datdeéze inbreuken nooytmenigvuldiger, onze Vertegenwoordiging nooyt meer vervallen , onze Wetten nooyt meer verydeloozd , verweézen , en erplaets zyn geweeſt door wetten van bloedſtortinge en van boozaérdigheyd ; dat nooyt onze Gebruyken meer ontkend, onze Vryheyd meer bepaeld, onze Herbrengen meer en met grootere vermetelheyd zyn geſchonden geweeſt , dan geduerende de twee laeſte regeéringen , en naementlyk 't zedert het weder-
komen der Ooſtenrykers in deéze Landſchappen ; Inaendagt neémende, dat'er totveragting van deplegtigſte over-een-komſtens, van de geheyligſte Eeden , met uytheémſche dwang-vorſten geſmeéd worden geheyme onderhandelingen , welkers gevolg zal zyn van op onze hoofden te verzwaeren het juk der dwingelandye , en van ons te ontrooven het weynig dat'er ons nog overblyft van onzevoortydige regten, en van die, welke ons hetHuldings verdrag verzeékerde :
Verklaeren, inhet aenſchyn des Hemels en derAerde , datalle de banden , dier ons aen het Lotharinger-Ooſtenrykſch Huys verknogtden , verbrooken en ver-´ bryzeld zyn ; zweêren de zelve niet meer te erknoopen; zweêren niet meer te erkennen voor onzen Hertog , Graeve , Mark-Graef, Heer ofte Opper-Hoofd , onder welkdaenige benoeming het weezen mag, den Aerds- Hertog Francifcus , Koning van Bohemen en van Hongarien , nogte eenigen van zyne opvolgers , nogte eenigen Voritofte Vorſtin van hetzelveHuys ; verklaeren van nu afongedaen en van geender weêrde , als aengegaen tegen onze toeſtemming en uyt-
drukkelyken wil, alle over-een-komſtens, die met den gemelden Koning van. Bohemen en Hongarien zouden konnen geſloôten geweeſt hebben door onze voorigeen zoo-genaemdeVertegenwoordigers, ofte allen anderen; ons aenſtellende. tegen alleHuldings-verdrag , 'twelk voor het toekomende zoude konnen voor-[ 16 ]( 16 )
gedraegen , uytgevoerd ende bevestigd worden; verklaeren voorders niet meer te erkennen , in wien het zynmogt , eenig regt tot de Opper-vorſtelykheyd der Nederlanden , willende wederkeeren in onze eerſte regten, om 'er gebruyk van te maeken , vryelyk en door onszelve , of door laſt-hebbers vryelyk gekoôzen , ten eynde van in-te-ſtellen eene nieuwe regeérings-wyze, gezaementlyk aen-teneémen met onze Broeders de Luykenaers. En Wy gelykelyk , het Volk van Luykerland , Mark-Graefschap van Franchimont , Graefschap van Looz , &c. & c .
In aendagt neémende de overgroote misbruyken, die zedertverſcheyde eeuwen in onze beſtieringe ingeflipt zyn,degeduerige aenmagtingen van onze Bifichoppen, en van het Dom-Kapittel , op de Regten en Herbrengen van onze Steden en van het algemeene Land ; en onder andere de verweldiging des koſtbaere regts van zyne Wethouderen en zyne Vertegenwoordigers te benoemen , alle welke Regten en Herbrengen door onze Vrede-verbonden verzeékerd waeren ; Naementlyk in aendagt neémende de verfoeyelyke gruweldaeden , van welke
den tegenwoordigenBifichop zig iegensde Natie heeft pligtig gemaekt, trouwloos verbreékende zyneneerſten Eed van te handhaeven, te bewaeren en onverkrenkt tebehouden onze Vreden en Voorregten , den Vrede van Fexhe , de Vredens der XXII , en zoo voords ; even eens trouwloos verbreékende den tweeden niet min
geheyligden Eed , welkenhy by deomwenteling van 18 Auguſti 1789hadgedaen;
zig een onwettig vermoôgen aenmaetigende , onze voorregten flagt-offerende aen de begeêrlykheyd der Keyzerlyke Kaemer van Wetzlaer , nietdoende eerbiedigen , en zelve niet eerbiedigende de opper-vonniſſen , onzer rechter-ſtoelen der XXII, enhunneroverzienders,vonniſſen,die tot het Keyzer-Ryknietberoepelyk waeren; opwekkende deverbittering ende wraek der keyzerrykſche regt-banken, onaengezien de volstrekte en uytdrukkelyke verklaering vanhettegendeel , waer van hy het geheel Al tot getuyge had genoômen; hertnekkiglyk weygerende voorſtellingen van vrede ,van vriendelyke vereeningen, welke wy zelfs tenkoſte
van onze regtenhadden aengeboôden; lieverhebbende de Duydſche dwangvorſten tegen het land aen-te-muyten , ons uyt-dagende door zoo veéle vyanden ; in het land brengende uytheémſche legerſchaeren , die het zelve verwoest hebben ; het Volk aendoende eenen vinnigen en bloedigen oorlog; ons op een nieuw bedrie gendeby zyne wederkomſt in Luyk; gedoogende,begunstigende en gebiedende de algemeene en bezondere wraekneemingen ; vervolgende de beſte Landgenooten, de kerkers vervullende met flagt-offers ; opde ſtraftoonneelen ſtortende hetbloed der onſchuldige;het Volk overlaſtende met ſchattingen , en het zelve beroovende van alle zyne Voorregten ;
Wyders nog in aendagt néemende de ganſche vernietiging onzer maetſchappyeover
! [ 17 ]P
(17 )
over-een-komſtens , doorhet zinſtrydigſte ,willekeurigſte engeweldigſte beſluytſchrift , het welk ons gelyk maekt aen flaeven , aen veragtelyke vee-kudden ; hetwelk aan den Biſſchop en aen zyn Kapittel toeſtaet eene wanſchikkelyke verzaemeling van alle de vermoôgens : Verklaeren Conſtantinus Francifcus , der Graeven van Hoensbroek , vervallen
van het Prinsdom van Luyk; en den zelven afgezet hebbende , verklaeren hem myneedig , trouwloos aen het Vaderland, pligtig aen knevelaryen , aen geweldpleégingen , aen moorden , aen alle de onheylen, die op het Luykerland hebben gewoôgen , en nog weégen ; verklaeren , dat hy aengeklaegd en overtuygd is van
de misdaed der gekwetſte Natie in den eerſten graed; voor alle welker erſtelling wy zweêren hem en zyne aenhangende bewindhebbers te vervolgen, tot dat regt gedaen zy aen hunne gruweldaeden.
Voorders ook nog in aendagt neémende de lafhertigheyd van onze Staeten , die aen zoohaetelyke overweldigingen hebben toegeſtemd; de veragtelyke nederigheyd van het beſluyt, waer in zy , het Volk beroovende van zyne regten , zig zelfberoovende van de vermoôgens ,welke zy in deszelfs naem beoeffenden, den dwingeland bedanken over zyne goedheden , en over de eer die hy hun wel, wilt aendoen van hun onder het getal zyner flaeven te reékenen : Verklaeren de zelve Staeten voor altyd onweêrdig te zynvan het vertrouwen der Natie ; verbreéken en vernietigen hun ; ontrekken hun voor een en anderen
ſchik van zaeken de magten , welkezy op zoo eene zeldzaeme wonderlyke wyze hebben misbruykt. Ook in aendagt neémende , dat het oogwit van onze vereeniging methetDuyd-
ſche Ryk niet anders heeft geweeſt , en niet anders heeft konnen weézen , dan tegenieten de regten , die gemeen zyn aen alle de leden van ditbondgenootſchap ;
dan'er in te vindendeuytwerkzaemelyke verzeékeringvan deonafhanglykheyd, van deOppermagtigheyd der Natie;dan'er inte vinden eene veylige beſcherming tegen alle geweldenaeryen, eyndelyk een onzydig en ſpoedig regt in alle de gevallen , die beroepelyk zyn en onderworpen aen de befliffing der hooge Regtbanken van het keyzer Ryk: maer dat in de plaetze van deéze weldaeden , het
Luyks-Volk 't zedertlangentyd, van wegens dezelve regts-bauken , nietdan eene
vermeerdering van verdrukkinge en dwingelandye beproeft;dat in plaetze vante handhaeven deOppermagtigheyd der Natie , de Keyzerlyke Kaemer zedert eene eeuw nietheeftopgehouden vanaendezelvedewreedſteaenſlagen toe-te-brengen, zig zonder onderſcheydbemoeyendemetde zaeken van onzen Burger-tugtenvan ons inlandſchStaets-beſtier, niettegenstaende den uytdrukkelykeyd inhoud der Wetten van het Keyzer-Ryk en der Keyzerlyke bedingen; datin plaetze van de
geweldenaeryen te beteugelen, zy de zelve begunstigd heeft door vonniſſen , E [ 18 ]!
(18 ) zoo onwettig in den vorm, als onregtveêrdig in den grond; dát zy zig zelve geftaediglyk aengemagtigd heeft de voorregten , welke wy van hetKeyzer-Ryk houden; dat in plaetze van een onzydig en ſpoedig regt uyt-te-deelen, het altoos den ſterkſten , den magtigſten is , diegelyk haelt; altoos den zwakken , den welken door die Kaemer word verweézen; dat 'er de pleyt-handelingen traeg en kofthaer zyn, dat zy'er ſchier altoos eyndigen metden ondergangder beyde tegendingers;
Eyndelyk in aendagt neémende, dat wy aen de aenſtooten van dien onregtveêrdigen regterstoel verſchuldigd zyn het grootste deel der onheylen , onder welke wy bezwyken; het verlies van onze ſchoonſte Regten , de verſlegting van onze nationeélenRegts-bank , de vernietiging van onze Staet-ſtellinge , van onze Vryheyd; dat 'er onze geweldenaers alleen eenen nuttigen onderſtand, hebben gevonden ;
Verklaeren , dat wyniet meergehoudenzyn aen eenverdrag, wiens voorwaer-den, om te konnen verpligten , onderlings de zelve moeten zyn ; aenzien dit verdrag als vernietigd; willen voortaen niet meer uytmaeken een onderhoorig
deel van hetDuydſche bondgenootſchap , het welke nooyt heeft gewerkt dan om onze ongelukken en onze flaverny te verzwaeren ;; En naer dat wy van beyde kanten onze onderlinge maetſchappye-over-een--
komſtens hebben verbrooken, naer datwy voor altoos hetjukvanonze verdruk- | kers hebben afgeſchut , Wy , het Volk der Belgische-Landſchappen , hier vooren gemeld, en het Volk van het Luykerland, verklaeren door het zelve beſluyt, ſchrift, dat wy van deézen oogenblik af vereenigenonzeinzigten, onze middelen , onze kragten tegen, onze wederzydſche dwingelanden ; zweêren de waepens opte-vatten , omde zelve niet meer af-te-leggen,dan wanneer wy zullen verzeékerd
hebben onze Onafhanglykheyd, de Regten , welke wy van de Natuer hebben gekreègen , en eene Staet-ſtelling, die deeze geheyligde . Regten niet meer beleédigt.
Zweêren eyndelyk, voortaen niet meer dan een zelve vry en onafhanglyk Volkuyt-te-maeken; en dit Volk bied zyne vriendſchap aen alle de Volkeren der aerde , zyn bondgenootſchap aen alle Volkeren , die vry zyn ; zyn voorbeeld ,
en, by nood, zynen byſtand aen alle die , de welke hetzullen willen na-volgen ,, en gelyk als het zelve , Vry worden.
In den naem der Belgiſche en Luykiche Volkeren ,
Het algemeen COMITÉ, zitting hebbende teParys.