Vertooning aen de Nederlandsche en Luyksche volkeren

Vertooning aen de Nederlandsche en Luyksche volkeren door Vereenigd Comité der beyde Natien

[ 1 ]VERTOONING

AEN DE NEDERLANDSCHE EN LUYKSCHE VOLKEREN, Van wegens en uyt den naem van 't vereenigd Comité der beyde Natien.

NEDERLANDERS, LUYKENAERS, ONZE LIEVE LANDGENOOTEN! ZOo lang wy geweest hebben in het midden van U, zoo lang het ons geoorlofd was, zonder vrees en onder uwe oogen, ons over-te-geeven aen de geheyligde en zoo zoete pligten, welke het Vaderland aen alle zyne kinderen oplegt; Gy weet het, of wy die pligten met iever gekweeten hebben; of onze inzigten zuyver, of onze diensten onbaetzugtig waeren; of andere driften, dan de brandendste Vaderlands-liefde, ons aenmoedigden; of wy door anderen eerzugt, dan dien van onze Landgenooten voor altyd vry en gelukkig te zien, wierden ingenoomen.

'T is tegen alle slag van dwang-arbeid en geweldenarye, 't is voor eene Vryheyd, van welke de geregtigheyd en den wil der Natie moeten de eenigste paelen zyn; 't is, met een woord, voor de Oppermagtigheyd des Volks, dat wy gevrogt, dat wy gestreeden, dat wy geleeden hebben. Eylaes! onze bitterste ongenugten, onze gevoeligste droevigheden zyn, van gezien te hebben de kragteloosheyd van zoo vele poogingen, van gezien te hebben, dat den Hemle de zaek der onregtheyd, des gewelds, der dwingelandye begunstigde... Maer laeten wy ons wagten den Hemel te lasteren; hy is regveerdig, hy heeft ons misschien alleenlyk willen beproeven; misschien waeren wy nog niet ryp voor de Vryheyd; eene rampspoedige ondervindinge moest komen uytroeyen een overblyfzel van voor-oordeelen, die nog de overhand hadden; den tegenspoed en de ongelukken alleen konden doen verdwynen de verblingen van een onbedagt vertrouwen, en ons verligten wegens looze raedgeevingen, die ons bedroogen, misleyd en verlooren hebben.

Lieve Landgenooten! Onze bezondere gevoelens zyn niet veranderd; den zelven iever voor uwe gelukmaeking, de zelve heylige verrukking tot de Vryheyd, de zelve vierige liefde tot het Volk ontsteekt onophoudelyk de herten van uwe goede, van uwe waere vrienden. Verre afgeleegen van U, gelyk in het midden van U, hebben deze zoo dierbaere aendoeningen ons [ 2 ]gevolgd; zy hebben meermaels onze smerten verzagt, zy hebben ons zelfs by-wylen vertroost, in de hoop, dat wy, naer dien tyd van beproevinge, alle wyzer zouden geworden zyn, alle bereyder, om in onze herten te ontvangen het weldoende zaed der groote grond-stellingen van geregtigheyd en gelykheyd, alle vlytiger en zorgvuldiger, om tydelyk uyt-te-rukken het doodelyk onkruyd, 't welk met 'er nog zoude tragten in-te-zaeyen.

Deeze denkbeelden hebben ons onderschraegd, en nooyt heeft de minste neerslagtigheyd in onze zielen plaets gevonden. Gekoozen hebbende voor schuylplaets eene vrye, vriendige en herbergzaeme Aerde, wy hebben de dagen van onze verbanninge niet versleeten in ydel en onnuttig verdriet; alle de stonden van ons lyden zyn tot baet van het Vaderland besteed geweest; alle onze wenschen hebben voor eenig oogwit gehad de spoedige verlossing onze Landgenooten...

In die dagen van beroerte en van wanorder, schier onvermydelyke gevolgens van eene sterke beweeginge, zullen 'er veele tot U komen onder bedrieglyke utywendigheden, met eene schynelyke zedigheyd: zy zullen de zuyverheyd van hunne Vaderlands-liefde verzeekeren; zy zullen zugten over de aenstooten, die aen uwe al-oude Staet-stellingen (Constitutien) zyn toegebragt; zy zullen zweeren U de zelve in alle hunne volmaektheyd weder-te-geven... Ach! mistrouwt hun; zy tragten niet dan de al te groote ligt-geloovigheyd des Volks te verleyden.. Zy weeten wel, dat die Staet-stellingen haest hunnen eerzugt zouden begunstigen, tot nadeel van de gemeyne Vryheyd... Zy zullen zig wel wagten U te zeggen, dat het maaetschappye-verdrag eens in eenig deel gebrooken zynde, ook in alle zynde deelen verbrooken is; dat 'er gevolgentlyk verzogd word een nieuw verdrag, 't welk nieuwe staets-vormen bestemme, 't welk nieuwe bewaerders van de verscheyde Vermoogens bepaele: zy zullen U niet zeggen, dat aengezien die Vermoogens eene uytvloeying der Oppermagtigheyd des Volks zyn, het Volk alleen het regt heeft van ze te verdeelen op al-zulke wyze het hem belieft, en aen wie het hem goed, nuttig en behoorlyk schynt.

Die zagtzinnige mannen zullen Uwe voor-oordeelen vleyen, Uwe herts-driften streelen, Uwe af-keerigheden scherpen: ach! wy erhaelen het: mistrouwt hun: het is om dat zy kennen alle de kragt der voor-oordelen; het is om dat zy weeten, dat wanneer Guy zult vervoerd zyn door de woede van Uwe herts-driften, hunne handel-wyzen door U min zullen na-gespeurd worden; het is om dat zy hoopen, by middel van de wanorders, welke de uytdryvende opgisting van Uwe afkeerigheden zal by-brengen, dat zy U zullen konnen verdeelen, en naer U verdeeld te hebben, de door de andere onder 't juk brengen.

Die schynheylige zullen U nog zeggen, dat zy niet gewaepend zyn, dan voor de bescherming van den Gods-dienst Uwer voor-ouderen... Ach! 't is alsdan bezonderlyk dat Gy hun moet mistrouwen. Den Gods-dienst heeft dusdanige beschermers niet [ 3 ]noodig; den Gods-dienst is kragtig genoeg om zig zelven te onderschraegen... Maer ziet Gy niet, dat zy door deezen ongesleepenen strikt U willen regt-uyt leyden tot de onverdraegzaemheyd, door de onverdraegzaemheyd tot de bygeloovigheyd, door de bygeloovigheyd tot de onweetentheyd, door de onweetentheyd tot de slaeverny?

En behalven dat, wie dunkt 'er aenstooten te brengen aen den Gods-dienst? Waer van zoude ons die uytzinnigheyd komen van te willen vermengen de geheyligde zaeken met de belangens der menschelyke staetkunde? neen, lieve Landgenooten, hier gaet het nergens op uyt, dan op des Volks Regten, dan op des Volks Vryheyd, dan op des Volks Oppermagtigheyd. Het zyn gaeven van de natuer, van God zelve: den eersten Godsdienst is, van aen Gods werk geene benaedeeling te brengen. De vermeetelste godloosheyd is misschien, de weezentheyd der zaeken te vervalschen... En wy willen, en wy vraegen niet anders, dan onze Instellingen, onze Costumen, onze Gebruyken, onze Zeden tot de zelve weder-te-brengen.

Dat diensvolgens die zoo zuyvere, zoo godsdienstige, zoo regtveerdige mannen durven, gelyk wy gedaen hebben, opentlyk erkennen de Oppermagtigheyd der Natie, en dat deeze erkentenis niet meer onnuttig en onvrugtbaer zy! Dat zy van nu af, voor het tydstip, op welk de gemeene poogingen de tegenwoordige geweldigers zullen ontroont hebben, zig verbinden van niet te zullen bemagtigen, van niet te zullen gedoogen dat iemand, wie het ook zy, bemagtige het hoogste gezag ten zy dor den vryen keus, door den vryen wil, door den oppermoogende beveelen van het verzaemeld Volk! Dat zy plegtiglyk de Natie te zullen by-een-roepen, zoo haest de eerste onstuygmigheden en openbaer eerbewys doen aen de verklaering der Regten van den mensch! Eyndelyk dat zy durven eenen vasten voet houden ('t welk zy tot-hier-toe niet gedaen hebben), en day zy teekenen hetzelfde Verklaer-Schrift, 't welk gediend heeft tot grondvest van onze werkingen, tot proefsteen om ons te kennen, om osn zelve te oordeelen. (*) Ziet daer door welke teekenen zy

VERKLAER - SCHRIFT , Geteekenddoor elk lidvan het algemeynComitéder Nederlanders en Luykenaers. Wy onderſchreévene , uytmaekendehet vereenigd Comité der Nederlanders en Iuykenaers , enons voor eenig oogwit van onzeberaedſlagingen voorſtellende de bekwaemſte maer-regelenteneemen , ten eynde van voor altyd af-te-werpen het onverdraegelykjuk, onder 'twelk onze ongelukkigeVaderlanden verzugten; van 'er uyt-te jaegen de dwingelanden, door welke zy verdrukt worden , en'erinhunne placts te doen heêrſchen de Vryheyd , de Gelykheyd , de andere onverjaerbaere en onvervreemdelyke Regten , welke de natuer aen alle menſchen gegeeven heeft, en eyndelyk de ſtaetkundige en borgerlyke Wetten, welke den vryenwildes Volks zalhebben ingeſteld enbekragtigd: [ 4 ](4)

daedelyk zullen toonen , dat zy zuyvere en onbaetzugtige Vaderlands-beminnaers zyn; ziet daer hoezy konnen hoôpen ons vertrouwen en het Uwe te verdienen..... Lieve

Erkennendevolſtrekte, volkomene en onverdeelbaere Opper-magtigheyddes Volks , alsden eerſten

grond-flag van alle ſtaetkundige Maetſchappyen in't algemeyn , en in'tbezonder vandie, welke wy wenſchente zienaenſtellen tuſſchen deBelgiſche-Landſchappen enhet Land van Luyk , Verklaeren gevolgentlyk , en verzeékeren door onze bezondere hand-teekeningen, dat wy in alles

watwy doen, en in hetvervolg zullen doen, nog beweegd,nog geleyd zyn door eenig oogmerk van eerzugt , van begeêrlykheyd , van eygen belangen, ofdoor eenigen anderen herts-drift , dandien van hetgrootſte goedonzer Landgenootente bewerken , en van te verbreyden de groote en onveranderlyke grond-ſtellingen der geregeldheyd en regtveêrdigheyd Wyverbinden ons, in geval het ons lukte in 't Land weder-te-keeren, entebemeeſterenhet bewind, 'twelk 'er onze verdrukkers dwingelands-wyze oeffenen, 'er zelve geen gebruyk van te maeken , dan volgens de wyze , en met debepaelingenvanden tyd ende vermoôgens , welke zullen voorgeſchreéven worden door ons MANIFEST en by-gevoegde ſtukken; wyverbinden ons , de oeffening des bewinds alleenelyk te behouden byproviſie , en tot dente vooren beſtemden oogenblik , op welken de Natie zal konnen by-een-geroepen zyn , en zig Vertegenwoordigers kiezen ; wy verbinden ons alle mogelyke openbaerheyd te geéven aen onze werkingen,zelfs noodigendedeGemeentensdes Lands , aen welkehet gevoeglyk zal weezen, tot het noemen van Commiſſariſſen , om met ons te deelen de zorg des gezeyde

proviſioneel bewinds; af-ſtappende , voor het vervolg , van alle gezag , vermoôgens , handelinge van penningen , vanalle ampten en welkdanige bedieningen het zy , die niet zouden vergeéven geweeſt hebbendoor het Volk wettiglyk en vrylyk vergaederd.

Verklaerennooytte zullen gedoogen, datde vreemdeMogentheden op ons eenigen invloed hebben , of zig bemoeyen met ons inwendig Lands-beſtier ; verzeékeren , dat niemand onder ons verbonden is ,

en datelk Lid zig verpligt nooytte verbinden aen de gezeyde vreemde Hoven , door eenig bezonder gemeenſchap vanbelangens; verzeékeren ,dat niemand onder ons van de zelve ontfangt eenigen loon , eenige gift , of welkdanige begunſting het zy. Belooven noyt te zullen handelendan met vrye Volkeren ; beloôven gelykelyk nooyt eenig gehoor te

dergrond-regels , en zullenverleenen aeneenige voorſtellingen , die zoude ſtrekken tot devervalſching der van dien ,boven-al , der Oppermagtigheyd van de Natie. Verklaeren , van nu af voor alsdan , trouwlooze aen hun woord , verraeders van het Vaderland ,

myneedige iegens het Volk , allede gonne onder ons , de welke zouden te kort blyven aen eenige der beloftens en verklaeringen van deezen tegenwoordigenAa; dewelke zouden luyſteren na vreemde inblaezingen ; de welke buyten 's Lands zoudenhebben bezondere onderhandelingen , betrekkelyk tot de gemeene zaeken , zonder kennis des Comité; de welke de Oppermagtigheyd zouden erkennen in

eenen , ofverſcheyde perſoonen , afzonderlyk of in genootſchap , elders, meteen woord, dan in de ganſche Natie. Tot beveling van welke, hebbendit tegenwoordige geteékent, te Parys, inde maend Januarius 1792 , &c, &c. [ 5 ](5)

Lieve Landgenooten ! Naer U gezien te hebben vryen gelukkig , zaldit vertrouwenzonder twyffel zyn de zoetſte vergelding van onzen iever; maer wywillen het niet verkrygen door liſtigheyd: Gy moet de rechters zyn van onze meeningen , van onze werkingen ; wy onderwerpen-ze zonder vrees aen uw onderzoek: de

openbaerheyd word alleenelyk gefchrikt door die , de welke in de duyſterniſſen. wandelen,en het ſpoor der leugentael endes bedrogs na-volgen.. DE OPPERHEERSCHAPPY BERUST IN HET VOLK; ALLE VERMOÔGENS KOMEN VOORDS UYT HET VOLK; GEENE VERMOOGENS KONNEN WETTIG WEÉZEN , DAN DIE , DE WELKE HET VOLK OEFFENT , OF AEN ANDERE TOEVERTROUWT.

Duſdanigzyn de onbetwiſtbaere grond-regels , die onze ſtappen beſtierd hebben; duſdanig zyn degrond-veſten derStaet-ſtellinge, van welke wy U het ontwerp voordraegen ; egter zonder U iet anders te willen voorſchryven , dan de beoeffening vanuweOppermoôgendheyd , die nietkan vervreemd ofverjaerd worden. Lieve Landgenoôten , onderzoekt ernſtelyk ons werk; ziet ofde Vermoôgens onderſcheydelyker en ſtiptelyker konnen verdeeld worden ; ziet ofeenige vorm vanbekend Lands-beſtier mindere greép geéft aende verweldigingder ſtaetzugtige , aen de kwaede beleyden der indringers, aen de greétigheyd der omkoopelingen.. Wyhebben de Franſche Staet-ſtelling voor grond-veſt genoômen; maer gelukkiger dan de Franſch-mannen , by aldien wy uyt onze geſteltenis weéten voordeel tetrekken, by ons zal de toepaſſing der grond-regels niet ſtrydig zyn met degrondregels zelve; by ons zal de Staet-ſtelling in haeren gang niet opgehouden worden door iets oneygens; by ons zal 'er geenen Wil bestendig en erflyk zyn , dan den

Wil der ganſche Natie , en deézen Wil is altoos wettig en noyt eygenkeurig; by ons zullen 'er geenerykdommen bezeéten worden , dan derykdommen derNatie ;

zy maeken de kragt des Voiks , en veroorzaeken noyt zyn verderf; by ons zal men geene andere MAJESTEYT kennen , dan de MAJESTEYT der Natie ; deéze : ſchemert niet voor de oogen , maer zy gebied het ontzag..

Vergelykt, lieve Landgenooten , vergelykt deézeongeveynsde en openhertige wyze van doen met de heymelyke toeleggen , die u te lang bedroogen hebben. Men verwagt van Uniet meer eene omwenteling van perſoonen ; Uwe vrienden raeden U aen eene omwenteling van gevoelens: 't is niet meer voor den keus van Uwe dwingelanden,datGy ſtryden gaet; 't is het vonnis over Uwe Vryheyd of Uwe flaefmaeking, 't welkGy zult uytſpreéken.Waekt 'erdanzorgvuldiglyk voor; doet geene dwael-ſtappen , zy zouden waerſchynelyk onerſtelbaer zyn: geéft U niet onbedagtelyk over aen den eerſten indringer , die zig zoude aenkondigen om Uwen verloffer te zyn; hy zoude U konnen doen bezwyken onder zwaerwigtigere ketenen, dandie , de welke U overlaeden. Wy ſmeéken het U af, in den naem van Uwe dierbaerſte belangens , doetniet met allen, beſliſt niet met allen ,, B [ 6 ]) gemeene begeêrte der Natie. Vergae( 6 al gaet geene verbintenis aen, ten zy nade ging

dert haer , raedpleegt met haer : dat haere Vertegenwoordi

gelykvormig ,

volkomen , algemeen zy; 'tis alsdan alleenelyk dat haeren Wil zig zal konnen openbaeren , en voor alle eene geheyligde Wet worden .

Van onzen kant , wy belooven plegtelyk , wy zweêren in het aenzien des Hemels , alle gezag neér-te-leggen van den oogenblik af, dat het natuerlyker wyze moôgelyk zal zyn te vereenigen de meerderheyd der vryelyk-gekoőzene Vertegenwoordigers van beyde de Volkeren. Maer eventwel was men genoodzaekt , tot dien tyd , eene ongelukkige heerſchloosheyd te voorkomen ; en ziet

daer, waerom wy eeneOmwentelings -magt hebben aengeſteld, om middelerwyl te houden de plaets van alle de andere Vermoôgens. Haere vorming is eenvoudig ; wy onderwerpen-ze met vertrouwen aen uwe goedkeuring . Zy is bepaeld in haere duerzaemheyd , zy is bepaeld in haere bedieningen; maer zy is onbepaeld

in het getal der Leden , die 'er van zullen de zorg bedeelen. Den handel van eerzugtige , van indringers , is voorwaer zoo opregt , zoo trouw niet ; de Vermoô-

gens , welkers oeffening op zoo veéle hoofden verdeeld is, en welke het Volk

onophoudelyk bewaekt , zyn voorwaer niet gevaerlyk.... Ach ! zy zouden weleer zwaere en moeyelyke pligren zyn , by aldien deVaderlands-liefde den laſt der zelve niet maetigde , by aldien de verloffing en het geluk van onze Landgenoôten 'er van den loon niet waeren .

Maer het Oorlogs-bazuyn heeft reeds geklonken ; de Vaendels der Vryheyd zyn reeds ontvouwen ; een edelmoedig Volk roept ons op zyne voetſtappen tot de Overwinning en de Vryheyd. Landgenooten , waepent U, helpt ons ! wy hebben onzen aerbeyd , ons verdriet , onze droevigheden geſlagt-offerd ; heden

offeren wy op , met een bly gemoed , onze goederen , onze armen , al ons bloed : wy gaen de waepenen opneémen , neémt-ze ook op ; en laeten wy alle zweêren de zelve niet af te-leggen , dan wanneer wy zullen Overwinnaers en Vry weézen.

Het COMITÉ der vereenigde Nederlanders en Luykenaers ,

Te Parys zyne zitting houdende. [ 7 ](7 )

OMWENTELINGS- (Révolutionnaire) -MAGT. 1.

D E Omwentelings- ( Révolutionnaire) -Magt zal beruſten in een midden

Comité , ' t welk zal beſtaen uyt vyftig perfoonen , genomen onder die , de welke uytmaeken het vereenigd Comité der Nederlanders en Luykenaers , die de om wenteling (revolutie) bereyd hebben , welke perfoonen zullen gekoôzen wordendoor het Comité zelve.

II. Alle de bezondere Comiteés, aengeſteld ofaen-te-ſtellen in de verſcheyde plaetzen van 't Nederland en het Land van Luyk , zullen in onderhandeling treéden met het gezeyde midden-Comité-

III. De bezondere Comiteés zullen het Volk niet moôgen by-een-roepen , om nieuwe Provifioneéle MAGISTRATEN te kiezen , voor al-eerzy van het middenComité zullen gevraegdhebben Commiſſariffen om dien keus voor-te-zitten. IV. Alle Comiteés , alle Provifioneele ADMINISTRATIEN , aengeſteld in elk Gemeynte, met de goedkeuring des Volks , zullen onderworpen zyn aen het midden- Comité ; en elk Lid der zelve zal moeten teekenen eene verklaering , geſchetſt na die , welke de Lidmaeten van het vereenigd Comité geteekent hebben. V. In alle plaetzen , waer geene Proviſioneéle ADMINISTATIE zal weézen , zal het

midden-Comité 'er-in-voorzien , met 'er na toe-te-zenden Commiſſariffen , om 'er eene aen-te-ſtellen , 't zy door den vryen keus des Volks , 't zy op alle andere wyze , die aen het Volk zal aengenaem zyn.

VI. Het Getal derLidmaeten, die de Proviſioneéle ADMINISTRATIEN zullenuyt-

maeken , zal geëvenredigd zyn aen het getal derinwoonders van hetGemeynte , en zoo kleyn als moôgelyk is: de Commiſſariſſen zullen gelaſt zyn met de zorg van het zelve te bepaelen.

.VII. De Proviſioneéle ADMINISTRATIEN zullen bezonderlyk gelaſt zyn het goed Order en de gemeyne ruſt te handhaeven in hunne onderlinge Gemeyntens. De plunderingen , geweldaedigheden en buytenſpoorigheden te beletten , zelfs iegens die , welkers Vaderlands-liefde zoude verdagt zyn.

De publieke Penningen te ontfangen in hunneGemeyntens, om'ervan rekenſchap te doen aen hetmidden- Comité.

VIII. De Proviſioneéle ADMINISTRATIEN zullen verders zorgen , dat depublieke

eygendommen geëerbiedigd worden ; dat 'er aen de zelve geene ſchaede toegebragt , of iet 'er van ontrokken worde , voor al-eer de Natie , verzaemeld door

haere vrylyk-gekoôzene Vertegenwoordigers , (Repreſentanten)'er van beſchik gemaekt heeft voor het welvaeren van de gemeene zaek , en bezonderlyk om

regtveêrdige ſchaedeloos-ſtellingen te geéven aen die , de welke geleéden hebben ten tyde van het dwang-beſtier. [ 8 ](8 )

IX. Het midden- Comité zal zorgen voor degemeene ruft van geheelhet Land; het zal voorzien in de gemeene verdediging ; het zal hebbende handeling der penningen , die geſchikt zyn voor de algemeene onkoften , en den opzigt over die , de welke zyn ter beſtelling van de bezondere ADMINISTRATIEN . X. De Omwentelings-Magt zal in het openbaer haere zittingen houden , voor alles wat de beſtiering betreft, den krygs-raed uyt-gezonderd. Zy zal alle vyfthien dagen eene openbaere rekenſchap geéven van haere bedie

ningen , en bezonderlyk van den aenlegder gemeene penningen. XI. Naer maete dat de omwenteling zal uytgevrogt zyn in eene Provincie ,.. Caffelrye , Bailliuwschap , District , Gemeynte of Stad, het midden-Comité zal gehouden zyn de Burgers (*, by-een te roepen , volgens de wyze hier onder aengeweézen ; welke Burgers zullen kiezen het getal van Vertegenwoordigers , die zy moeten hebben , de bevolking voor grond-flag neemende ; te weéten eenen Vertegenwoordiger voor thien duyzend Zielen: en deéze Vertegenwoordigers , aldus gekoôzen zynde , zullen zig aenſtonds vervoegen by het midden-Comité om gezaementlyk te oeffenen de bedieningen der Omwentelings-Magt. XII. Van den oogenblik af, dat 'er aldus honderdvyftig Vertegenwoordigers .. zullen gekoôzen zyn ('t welk eene gewiſſe meerderheyd geéft ) , zy zullen

uytmaeken de Constitueerende Vergaedering , en van dan af zal de OmwentelingsMagt komen ten onderen te blyven.

Van de wyze , op welke het Volk moet by een geroepen worden , om zyne Vertegenwoordigers te verkiezen..

I: DeOmwentelings-Magt zal aenwyzendeuytgeſtrektheydvan elkGemeynte, zoo veel het moôgelyk zal zyn , eene Stad neémende voor midden-punt.

II. Elk Gemeynte zal bevatten eene bevolking ten minsten vanthien duyzend Zielen.

III. De Gemeyntens, die zullenbevattenvanthien duyzend totvyfthien duyzend Zielen , zullen eenen Vertegenwoordiger kiezen ; van vyfthien duyzend tot vyf-en-twintigduyzend , twee ; en dusvervolgens in de zelve evenredigheyd. IV. Om deverkiezingen gemakkelyker te maeken , zullen de Burgers van elk. Gemeyntezig verzaemelen in verſcheydebezondere Vergaederingen..

V. Elke vergaedering zal haere verkiezing in het bezonder doen , en zal 'er van de uytkomſt toezenden aen de Hoofd-plaets van het Gemeynte.

VI. Men zal volgen de Stem-verzaemelings-wyze , die voorgehouden word in de proef van eene nieuwe Staet-ſtellinge.

(*) Doorhetwoord Burger word hier, eninhet vervolg, verſtaen allen IngezeétenendesLands,'t zy dat hy in de Steden , 't zy dat hy ten platten Lande woone. [ 9 ](9 )

PROEF - SCHRIFT OVER EENE STAET - STELLING , Om aengenoómen te worden door de Belgische Provincien en het Land van Luyk.

De Nederlanders en Luykenaers , vereenigd in een algemeyn Comité , overtuigd zynde, dat » de onkunde , de vergeétentheyd ofde miſagting derRegten van den Menfch » en van den Burger, zyn de eenigste oorzaeken van de gemeene ongelukken , en van » debedorventheydderLands-beftieringen» ; erkennende , van eenen anderenkant , als eene onbetwiſtbaere waerheyd , dat de beſte Staet-ſtelling is die , de welke de grootſte over-een-komſt heeft met de Regten van den Menfch ; hebben

beſloôten , vooral-eerzy aenbieden eeneſtaet-ſtellige Vorm , om aengenoômen te wordendoorde tweevereenigde Volkeren , in eene kortbondigeverklaering hunne bezondere gevoelens wegens de gezeyde Regtenuyt-te-drukken.

VERKLAERING DER REGTEN VAN DEN MENSCH EN VAN DEN BURGER .

I. Alle Menſchen worden gebooren en blyven gelyk in Regten. II. De natuerlyke en onverjaerbaere Regtenvan denMenſch zyn de Vryheyd , de Veyligheyd, den Eygendom enden Wederſtand aen de verdrukking. III. De oeffening der natuerlyke Regren van elkenMenſch ,heeftgeeneandere paelen dan die , de welke verzeékeren aen de andere Menſchen , zyns gelyke , de genieting der zelve Regten.

IV. Het oogwit van alle ſtaetkundige Maetſchappye , en van weldanig Landseſtier hetzy , moet zyn de behoudenis van deéze Regten . V. Den algemeenen Wil van een Volk , of van eene Natie , kan alleen

invloeying hebben op de vorming vanhaere Staet-ſtellinge , 't is te zeggen , C [ 10 ]( 10 )

van den ACT , die de gedaente van haere bestieringe beſchikt , de verſcheyde Vermoógens: bepaelende; en die aenſtelt de grond-wetten der Maetſchappye.

VI. De Natie heeft ten allen tyde het regt van de Staet-ſtelling, welke zy zig gegeéven heeft , door een beſluyt van den algemeenen wille, te veranderen en te verbeéteren; en van de maet-regelen te neemen, die haerde bekwaemſte ſchynen , om zighaer voorſpoed te bezorgen.

VII. De OPPERMAGTIGHEYD beruſt weézentlyk in de Natie; Zy is volſtrekt ,

volkomen , onverdeelbaer en onvervreémdelyk. Vervolgens kan geenen bezonderen perfoon geen Genootschap , eenig gezag oeffenen , 't welk 'er nier: van voorts-komt.

VIII. Alle die , de welke , van wegens de Natie , eenig gezag oeffenen , zyn haere Amptenaeren , haere Bewindhebbers; en moeten Haer gevolgentlyk rekenſchap geéven van hun beſtier.

IX. Om te beletten, dat deéze Amptenaeren, die bezonderlyk , aen welke is toe-betrouwd de Wet-geevende en de Uytvoerende-Magt , niet worden de

verdrukkers der Natie , Zy heeft het regt van hun, op tyd-stippen , bepaeld door de Staet-ftelling , te doen wederkeeren tot den gemeenen Staet. X. Het Maetſchappye Verdrag moetde GELYKHEYD voor grond-veſt hebben ;. gevolgentlyk moet allen Burger konnen aengenoômen worden tot de openbaere : bedieningen.

De onderſtelling van geboôrene Koningen , Wet-geévers ,Raeds-lieden , Over-heden, is eene ongerymdheyd in gezonde ſtaetkunde.

XI. Dewyl de Wet eene uytwerking is van de Oppermagtigheyd , zy moetzyn de uytdrukking van den algemeenen Wille: allen Burger heeft dan het regt van door zig zelven , of door zyne Vertegenwoordigers , mede- te- werken in: haere vorming.

XII. De Wet , 'tzy dat zy beſcherme, 't zy datzy ſtraſfe , moet de zelve zyn voor alle de Burgeren.

XIII. De VRYHEYD , in het Burgerlyk-Gemeenschap , beſtaet in alles te

moôgen doen , 't welk een ander niet be-nadeelt : zy heeft geene andere paelen , dan die , de welke door de Wet zyn voor-gefchreeven. XIV. Al wat door de Wet niet verboden is , kan ook niet belet worden ; en

niemand kan verpligt worden iette doen, 't welk de Wet niet gebied.

XV. De Wet kan niet verbieden , dan de daeden die ſchaedelyk zyn aen de Maetſchappy ; en zy kan niet voorſchryven,dan hetgeéne haervoordeelig is.. XVI. Niemand moet ontruft worden om zyne gevoelens , en hunne vrye mede-deeling , op welke wyze het zy , kan niet belet worden. XVII. Twee , ofmeer perſoonen , hebben het regt van zig-ten allen tyde te

verzaemelen , om raed te pleégen over het gemeene-best ; en elken Burger , 't zy alleen , 't zy in genootſchap , mag aen de Vertenwoordigers der Natie

doen toekomen verzoek-ſchriften (petition ) , door een iegelyk in 't bezonder geteekent zynde.

[ 11 ](н )

XVIII. Het Regt van EYGENDOM brengt mede , dat allen Menſch vrylyk mag beſchik maeken van zyne roerende en onroerlyke goederen , gelyk ook van zynen perſoon.. XIX. Geenen Burger mag van zyne eygendommen beroofd worden , ten

zy wanneer de gemeene noodzaekelykheyd , wettiglyk beweézen zynde zulks blykelyk vereyſcht , en onder de voorwaerde van eene regtveerdige en

,

voor-afgaende ſchaedeloos-ſtellinge. XX. De VEYLIGHEYD vereyſcht , dat allen Burger het regt hebbe van wapenen te draegen , voor zyne eygene verdediging , en voor de beſcherming van den Staet.

XXI . Geenen Burger mag op-gehouden nog gevangen worden , ten zy inde gevallen , die beſtend zyn door de Wet, en volgens de wyze , welke zy heeft voor-gefchreéven.

XXII. Die , de welke willekeurigebeveélen af-vorderen , de zelve uytvoeren of doen ten uytvoer brengen , moeten geſtraft worden: maer allen Burger', die , uyt kragt van de Wet, geroepen of aen-gehouden is , moet terſtondgehoorzaemen ; den tegenſtand maekt hem pligtig. XXill. Dewyl allen Menſch voor onſchuldigd gehouden word , tot dat hy

pligtig verklaert is , by-aldien het on-nalaetelyk geoordeeld word van hem vaſt-re-neémen , alle ſtrengheyd, die niet zoude noodzaekelykyn om zig te verzeékeren van zynen perfoon , moet doorde Wetkragteiyk atgeweerd worden. XXIV. Eenen Burger , in alle vervolg voor miideed, heeft het regt van door zig zelven en door zynen raed onder-hoord te worden ; van te vraegen de oorzaek en de natuer derbetchuldinge, die tegen hem isin-gebragt; van tegen de getuygen gehoord te worden ; van voor-te-brengen alle de bewyzen , die hem können voordeelig zyn ;van te eyſſchen eene ſpoedige , onzydige en openbaere inſtelling:

der zaeke : en niemand kan gedwongen worden tegen zig zelven bewyzen voorte-draegen.

XXV. De Wet moet geene ſtraffen op-leggen , dan die, de welke oogblykelyk noodig zyn ; en niemand mag geſtraft worden, dan uyt kragt van eene Wet , die

voorgaendelyk aen het mifdaed aergeſteld en verkondigd , en aen het zelve wettiglyk is toe-gepaſt. XXVI . De bevryding der Regten van den Menſch en van den Burger nood-

zaekt eene gemeene Magt: deéze Magtis gevolgentlykin-geſteld tot hetvoordeelvanalle , en niet tothet nut van die , aen welke zy istoe-betrouwd.

XXVII. Voor het onderhoud der gemeene Magt, envoor de onkoſten der beſtieringe , is eene gemeene ſchatting onverzuymbaer: deéze ſchatting moet

gelykelyk verdeeld worden tuſſchen alle de Burgeren , na evenredigheyd van hunne middelen .

XXVIII. De Vertegenwoordigers des Volks hebben het regt van zig bewys te doen geéven van de noodzaekelykheyd der gemeene ſchattinge; van de

zelve vryelyk toe-te- ſtemmen; van des zelfs hoeveélheyd , oplegging , ontfang. en..duering te bepaelen, en 'er van den aen-leg na-te-zien. [ 12 ]( 12 )

XXIX. By-aldien eenen of meer perſoonen , zonder de nytdrukkelyke toeRemming der Natie , de Staet-ſtelling wilden veranderen ; by-aldien eenen , of meer perfoonen het Gezag wilden bemagtigen , om hunne Landgenooten te verdrukken en t'onderwerpen ; den tegen-weer en den opſtand zouden niet

alleenelyk een regt zyn , maer zelfs de geheyligſte der pligten. Van de gedaente der nieuwe Republieke.

I. De Belgische , voortyds Ooſtenrykſche Provincien , en het Land van Luyk, zullen in het toe-komende maer eenen eenigen Staet uytmaeken, onder de benaeming van Belgische Republieke.

II. Deéze Republiek zal zyn eene vertegenwoordigde-Volks-regeering: de Vertegenwoordigers zullen weezen het WET-GEÉVENDE GENOOTSCHAP en den RAED .

III. Haere Lands-uytgeſtrekheyd zal verdeeld worden in Districten , en de Districten in Gemeyntens.

IV. Alle de Inwoonderen der Republieke , die de hier-naer verzogte hoedanigheden hebben om Werkelyken-Burger te zyn, zullen kiezen de Vertegenwoordigers , aen welke de Natie voor eenen tyd toebetrouwt't zyde Wet-geevende ,

't zy de Vytvoerende , 't zy de Regterlyke Magt. V. Alle Werkelyke Burgeren , de welke elk District of Gemeynte uytmaeken , zullen het regt hebben , van onder hun te verkiezen , volgens de wyze , die hier naer zal beſtemd worden , de perſoonen , de welke , onder de benaeming

van Burgerlyke (Municipaele) Ampt-mannen , of Bedienders der Gemeyntens , geduerende eenen tyd zullen gelaſt zyn , om waer-te-neémen de bezondere belangens van de onderlinge Districten of Gemeyntens, Van de Hoedanigheden , welke verzogt worden , om Werkelyken Burger te zyn. I. De verzogte Hoedanigheden , om Werkelyken Burger te weézen , zyn: 1º. Van te zyn Burger der Republieke. 2º. Van den ouderdom te hebben van 21 voltallige jaeren .

Zyn Burgers der Republieke alle de Mans-perfoonen , geboren in het Nederland of in het Land van Luyk , en aldaer hunne wooning hebbende.

Worden Burgers der Republieke alle Vreemdelingen , die in haere uytgeſtrektheyd zullen gewoond hebben ten tyde van twee na-een-volgende jaeren , is'tdat zy'er daer- en-boven onroerlyke goederen bekomen , eene Nederlandſche

of Luykiche Vrouw getrouwd , ofeene opregting van Koophandel ofvan Landbouw aen-geſteid hebben; en datzy zig hebben laeten inſchryven op de rol

(regifter) van hun Gemeynte , als begeerende te genieten het regt van Werkelyken Burger , ten minſten zes maenden voor den keus der Vertegenwoordigers. Var [ 13 ]( 13 ) Van de algemeene Vermoógens.

I. Dewyl de Natie, uyt welke alle de Vermoôgens voort-vloeyen , de zelve , natuerlyker wyze , door haer eygen niet kan oeffenen , Zy ſtemt-toe de zelve te delegucéren , om in haeren naem geoeffend te worden.

II. DeWet-geévende Magtis aen-bevoôlen (gedelegueérd)aen eene Vergaedering van tydelyke Vertegenwoordigers , vrylyk gekoôzen zynde door het Volk, om door haer geoeffend te worden , met de goedkeuring van den Raed , in de gevallen , en volgens de wyze , die hier naer zullen beſtemd worden.

III. De UytwerkendeMagt is aen-bevoôlen aen eenen tydelyken en verkiesbaerenRAED, omgeoeffend te worden op dewyze, die hier naerzalbepaeldworden. Elken twee-jaerigen om-loop zal eene Wet-geéving ( Legislature ) uytmaeken. IV. De Regterlyke Magt is toevertrouwd aen Regters , die voor zeékeren tyd doorhet Volk gekoôzen worden. Van de Wet-geévende Magt. I. De VERGAEDERING DER VERTEGENWOORDIGERS , het Wet-geévende

Genootschap uytmaekende , is altyd-duerende. II. Zy zal alle twee jaeren , door nieuwe verkiezingen , met volle regt vernieuwd worden.

III. Het getal der Vertegenwoordigers zal bepaeld worden op den eenigen grond-flag der bevolkinge ; by voorbeeld, op den voet van eenen Vertegenwoordiger voor thien duyzend Zielen. IV. Alle de Werkelyke Burgers, welkdanig hunnen Staet, hun beroep en hunne belaſting zy, zullen konnen gekoozen worden tot Vertegenwoordigers der Natie.

V. De conflitusérende Vergaedering zal de gevallen van ſtrydigheyd voorfchryven.

VI. De Leden van hetWet-geevende Genootschap zyn onſchendbaer , 't is te zeggen , dat zy ten geender tyde zullen mogen op-gezogt, beſchuldigd , nog gevonniſt worden, over het geene zy gezeyd , geſchreéven ofgedaen hebben in de oeffening van hunne bedieninge van Wet-geevers.

VII. De Natie beveéld uytſluytelyk aen het Wet-geevende Genootschap de na-volgende Vermoôgens .

1º. Van de Wetten voor-te-ſtellen en te beſluyten (decreteeren ): den Raed mag alleenelyk hetWet-geevende Genootschap noodigen , om eenig voorwerp in aendagt te neémen.

2°. Van de algemeene onkoften te beſchikken. 3º. Van de gemeene ſchattingen aen-te-ſtellen; van'er van te bepaelen de matuer , de hoe-veélheyd , de duering , en de wyze van den ontfang. D [ 14 ](14)

4°. Van de verdeeling te doen der directe belastinge tuſſchende Gemeyntens der Republieke ; van den opzigt te hebben over den aenleg der gemeene inkomſtens , en zig'er van tedoen rekenſchap geéven .

5º. Van te beſtemmen den keur (tytel) , het gewigt, demunting en de weêrde desgelds.

6°. Van jaerlyks de magt der legers vaſt-te-ſtellen , gelyk ook de bezolding en het getal der perſoonen van elken graed , de wyze van aen-neéminge , van

bevoorderinge , van ontſlaginge, en eyndelyk de behandeling derkrygs-benden , inhet geval van af-dankinge.

7°. Van voor de hooge Nationeéle Regt-bank te vervolgen de verantwoorde-

lykheyd van die , de welke zullen hebben eenig deel aendeUyt-werkende Magt ; vante beſchuldigen, en voor den zelven Regt-bank te vervolgen die , de welke aen-geteégen zyn als pligtige van gekwetſte Natie , in de gevallen , door het ſtrafWet-boek te bepaelen.

VIII. Den oorlog kan niet vaſt-geſteld worden , dan door een beſluyt van het Wet-geévende Genootschap , welk beſluyt moet goed-gekeurd worden door den Raed, en bekragtigd door het Volk , op de wyze, die hier naer zal beſtemd worden.

IX. In het geval van aenstaende ofbegonnene vyandlykheden , in het geval , dat men , uyt Vryheyds-oorzaek , eenen bondgenoot moet ondersteunen , of

een regt met de magt der waepenen behouden , den Raed zal zonder uytſtel 'er van de kennis geéven aen hetWet-geevende Genootschap , en de beweégredenen 'er van doen kennen.

By-aldien het Wet-geévendeGenootschap in ruſt-tyd (vancantie) is, den Raed zal het terſtonds by-een-roepen. X. Den Raed zal moeten, op de enkele vordering vanhet Wet-geévende

genootschap , de Vrede-onderhandelingen aenvangen; maer Hy zal niet met allen moogen beſluyten , zonderde toe-ſtemming vanhetWetgeévendeGenootſchap , en de bekragting des Volks.

XI. In geval van afſtand of verwiſſelinge van eenig deel des grond-gebieds der Republieke, de bewilling der inwoonderen vanhetzelve grond-gebied zal voor-af verzogtworden.

XII. Van den oogenblik af, dat den oorlog zal geeyndigd zyn, zal het Wetgeévende Genootschap Zonder uytſtel den tyd beſtemmen, opwelkende krygsbendenzullenaf-gedankt worden. XIII. Het hoort nog toe aen het Wet-geévende Genootschap , van verbonds-

verdragen voor-te-ſtellen , en te bekragtigen : maer geen verbonds-verdrag zal moôgen aengegaen worden dan met vrye Volkeren , en voor de behoeding van de gemeene Vryheyd. XIV. Het Wet-geevende Genootschap heeft het regt van ſchikkingen (reglementen ) te maeken voor de wyze en de plaets van zyne zittingen , voor

zyne innerlyke tugt (policie) , voor het order van zyne beraed-flagingen , voor [ 15 ](15 )

de gevallen , in welke het zig in algemeen-Comité moet vormen voor de berifping, die tegen zyne Leden moet gepleegd worden. XV. Nietzal 'er moôgenbeſliſt worden,tenzy door de volſtrekte meerderheyd van ſtemmen; en , op dat 'er eenebeſliſſing zy, de twee derden der Leden moeten tegenwoordig zyn . Van den Raed of de Uyt-voerende Magt.

I. De opperſte Uyt-voerende Magt zal beruſten in eenen RAED, wiens Leden door het Volk zullen gekoôzen worden , volgens de wyze , hier naer te bepaelen.

II. Deézen Raed zal beſtaen uyt vyfthien perfoonen , en zal alle twee jaeren geheelyk vernieuwd worden , zoo als de Vergaederingder Vertegenwoordigers. III. Zoo haeſtdenRaed zal verzaemeld zyn , de Raeds-heeren zullen zig eenen Voor-zitter ( President ) kiezen, die alle vyfthien dagen zal moeten vernieuwd worden; er zyzullenzigonderlingeverdeelen de verſcheyde bedienings-takken ,

die zoo vedi Staets-Komtooren (Bureaux ) of Comiteés zullen uytmaeken. IV. De Raeds-heeren , voor zoo veél zy Leden zyn van een Staets-Komtoor

of Comité , zullen gelaſt zyn , elk in zyne bedienings-verdeeling ( Departement) , met de pligten , die aendezelve vaſt-gehegt zyn: zy zullen teekenen de beveélen ,

die totde zelve betrekkelyk zyn ; zy zullen eyndelyk de vermoôgens oeffenen , welke doorhet ConftitueerendeGenootschap aen elke bedienings-verdeeling zullen toe-eygend worden.

V. Elken Raeds-heer zal verantwoordelyk zyn voor de beveélen , welke hy in 't bezonder zal geteekend hebben. VI. De Raeds-heeren zullen alle agtdagen aen den verzaemelden Raed moeren rekenſchap doen van hunne werkingen in het Departement , 't welk men hun zal

toe-betrouwd hebben. Den Raed zal deéze werkingen afkeuren, verbeteren of bekragtigen , zoo als hy het zal geregtig oordeelen.

VII. De Raeds-heeren zullen insgelyks alle agt dagen aen den Raed moeten geéven eene omſtandige opſtelling deronkoſten van hunne onderlinge Departementen. Den Raed zal die onkoſten goed-keuren of maetigen , zoo als hy het zal betaemelyk oordeelen.

VIII. Wanneer de werkingen van een Staets-Komtoordoor de meerderheyd der Raeds-heeren zullen goed-gekeurd zyn , deeze meerderheyd word alsdan verantwoordelyk voor de zelve. IX. Zoo haeſt den Raedzig zal verdeeld hebben in verſcheyde Staets-Komtoo-

ren, zullen de Raeds-heeren,ieder in hetDepartement , 'twelk hem zal toe-geweézen zyn , moeten werken aeneen ontwerp van Organiſatie voor de zelve: deéze

ontwerpenzullen voor-gedraegen worden aen den verzaemelden Raed , die-ze zal onderzoeken , en 'er van zal maeken een algemeen ontwerp , 't welk hy zal

aenbiedenaenhetWet-geévendeGenootschap,omzynegoed keuringtebekomen: [ 16 ]( 16 )

Er zal by dit ontwerp gevoegdworden eene beſchryving der onkoſten van elk Staets-Komtoor ; en eene andere van de onderhoorige uytvoerders (Agenten ) , die 'er moeten in gebruykt worden . X. Den Raed , voor zoo veel hy een beraed-flagende Lichaem is, zal de beſluyten ( decreéten ) van het Wet-geevende Genootschap , de welke aen zyne goed-keuring zullen voor-gedraegen worden , over-weegen; hy zal voor het order van zyne beraed-flagingen denſchik volgen, die hem door het Conftitucerende Genootschap zal voor-geſchreéven worden. XI . Den verzaemelden Raed zal ook overweegen de ontwerpen ,de welke hem door de onderlinge Départementen , of zelfs door een eenig Lid , zullen voorgedraegen worden; om'er van den voorſtel de doen, by-aldien zy voordeelig geoordeeld worden , aen het Wet-geevende Genootschap , volgens de wyze , die door de Conftitutie zal moeten vaſt-geſteld worden.

XII. De Raeds-heeren , beraed-flagende over de Decreéten , die hun door de Wet-gcévende Magt voor-gedraegen worden, zullen onſchendbaer zyn; 't is te

zeggen, datzy ten geenen tydezullen moôgen na-gezogt,beſchuldigd , nog gevonniſt worden , voor het geene zy zullen gezeyd, geſchreéven of beffift hebben.

XIII De beraed-flagingen der Raeds-heeren zullen in 'topenbaer gehouden worden , behalven die, de welke betrekkelyk zyn tot de krygs-werkingen: niet

zal'er moôgen beſliſt worden, ten zy'erten minsten vier vyfden der Lidmaeten tegenwoordig zyn , en door de meerderheyd van twee derden der ſtemmen. XIV. Den Raed is het Opper-hoofd van de algemeene Administratie der Republieke : aen hem is toe-betrouwd de zorg van te waeken voor de behoudenis van het goed order en de gemeene ruſt.

XV. Aen den Raed is ook gedelegueerd de zorg van te waeken voor de uytwendige veyligheyd der Republieke , en voor de behoudenis van haere Regten enBezittingen.

XVI. Wanneer'er eenenAf gezondenen (Agent) der ſtaet-kundige onderhandelingen zal moeten gekoozen worden , den Raed zal aen de Wet-geevende Magt moeten voor-ſtellen den Burger, welken hy zal meynen hier toe den bekwaemſten te zyn; en het Wet geevende Genoodſchap zal hem moôgen

aen-necmen of weygeren. Den Raed , in het geval van weygeringe , zal eenen anderen perfoon aen-bieden , en dus vervolgens, tot dar 'er eenen gevonden worde , die de goedkeuring der beyde Magten heeft. XVII. De zelve wyze zal gevolgd worden voor de benoeming der Generaels van het Leger; men zal zig niet te min moeten ſchikken na de wetten , die

moeten gemacht worden wegens de krygs-vervoorderingen. XVIII. Den Raed zal den opzigt hebben over de munting van 'tGeld, over zyn gewigt en zynen keur ( tytel) .

XIX. Den Raed zal de opene-Brieven , de Brevetten en Commiſſien uytdeelen aan de openbaere bedienaers , of andere , die 'er moeten ontfangen.. Van [ 17 ]( 17 )

Van de Goed-keuringe of Sanctie der Wetten.

1. De Decreéten van de Wet-geévende Magt zullen voor-gedraegen worden aende goed-keuring van den Raed, die hun zynebewillingzal moôgen weygeren. II. Inhet geval , dat den Raed zyne bewilling weygert, hy zal aen het Wet-geévende Genootschap te kennen geéven de beweeg-redenen van deéze weygeringe: by-aldien het Wet-geevende Genootschap des niet te min blyft aenhouden by zyn Decreét, alsdan is er een beroep ( appel ) tot het Volk : den Raed zal het betwift Decreét moeten doen drukken en af-kondigen , in den tufſchen-tyd van vyftien dagen , en de Werkelyke Burgers by een-roepen , op dat zy , eene maend naer de af-kondinge des Decreets, zig verzaemelen , en beraed-flagendoorja , of door neen , om de Wetaen-te-neémen ofte verwerpen. III. Eene Wet aldus door het Volk verworpen zynde , zal in het vervolg

geene kragt konnen hebben , al was het , dat den Raed , op eene nieuwe voorſtelling van hetWet-geevende Genootschap , de zelve goed-keurde ,by-aldien het Volktendieneynde by-een-geroepen zynde, haer nietuyt-drukkelyk aen-neémt .

IV. De bewilling van den Raed , op elk Decreét, zal uyt-gedrukt worden door de volgende woorden : den Raed is van het zelve gevoelen , en zal doen men

uytvoer brengen : de weygering zal uytgedrukt worden door deéze : den Raed is van verschillende gevoelen , om deeze en die beweég-redenen. Van de af-kondiging der Wetten.

I. Den Voor-zitter ( Prefident ) van den Raed zal gelaſt zyn de Wetten te doen zegelen door den Zegel van den Staet , en de zelve te doen af-kondigen en ten uytvoer-brengen. II. Van elke Wet zullen 'er twee af- ſchriften ( expeditien of copyen ) gemaekt worden , beyde geteekend door den Preſident van den Raed , en bezegeld met den Staets-Zegel.

III. De eene zal bewaerd worden in de Archiven van den Zegel , en de andere zal geſteld worden in de Archiven van het Wet-geevende Genootschap.

IV. De af-kondiging der Wetten zal uyt-gedrukt worden op deéze wyze : in den naem des, Volks , de Vergaedering der Vertegenwoordigers heeft beslooten , en den Raed gebied 't gonne volgt , & c.

V. Deéze af-kondiging zal moeten geſchieden , voor de Wetten van omſtanheden , en welke saen-dringende noodzaekelykheyd zal verklaerd zyn , vyftien dagen naer dat zy door het Wet-geevende Genootschap aen de goed-kenring van den Raed ( by-aldien dećze vereyſcht word) zullen aen-gebooden zyn ;

en , voor de andere Wetten , veertig dagen naer dit tyd-ftip. E [ 18 ]( 18 ) Van de Regterlyke. Magt.

I. In geene gevallen zal de Regterlyke MagtdoorhetWet-geévende Genoot-ſchap of door den Raed moôgen geoeffend worden.

II. De Regterlyke Magt zal toe-betrouwd worden aenRegters , voor zeékeren tyd door het Volk verkoôzen zynde; en het Regt zal door hun zonder loôn

(gratis) gedaen worden. Den gemeynen beſchuldiger (Accufateur public ) zal gelykelyk door het Volk benoemd worden. III. Eenen Regter kan alleenelyk af-geſteld worden voor bedienings-miſdaed

(forfaiture) , wanneer het wettiglyk beweézen is : hy kan gelykelyk maer op-geſchort worden in zyne bediening door eene beſchuldiging wettiglyk aen- gcncômen zynde.

IVIn elk Gemeynte zullen 'er Vrede-Regters aen-geſteld worden , en ten minften een civil en crimineél regt-bank in elk District. V. Den inſtel der gedingen (proceduren ) door Gezwoôrene , zal van eerſten afaen-genoômenworden , voor zoo veel het aengaetde hals- (crimineéle) -zaeken :

voor deBurgerlyke ( civile ) zal men alleenelyk door Gezwoôrenete werk-gaen , wanneer het burgerlyk Wet-boek zal eenvoudiger gemaekt zyn. VI. Gcene zaek zal voor de gewoonelyke Regt-banken moogen gebragt worden, ten zy den Eyſſcher zal beweézen hebben , dat hy zynen tegendinger (party ) zal gedaegd hebben voor de vrede-Regters , aenmerkt zynde als enkele bemiddelaers .

VII. De op-ftelling derhals-gedingen ( crimineèle proceduren) zal openbaer zyn ; en men zal aen de beſchuldigde niet moôgen weygeren de hulp van eenen

raeds man , nog de genieting van de andere regten, welke in het 24 ART. van deverklaeringe der Regten van den Mensch en van den Burger zyn uyt-gedrukt. VIII. In de Burgerlyke , even gelyk als in deHals-zaeken , zullen de vonniſſen der Regters moeten bereédend zyn .

IX. De onkoften van de vaſt-houdinge, en andere , zyn tot laſt van de gemeene fchat-kiſt.

X. Er zal een Opper-geregt-bank van over-zieninge (reviste ) aen-geſteld worden.

XI. Er zal insgelyks aen-gezet worden eene Hooge Nationeéle Regt-bank , om kennis te neemen van de miſdaeden van 't zamen-zweêringe, wederſpannigheyd en gekwetſte Natie. XII. Het Conftituetrende Genootſchap zal voorſchryven hetgetal, de verdeeling

en de onderhoorigheydder Regt-banken. ‫י‬.

6

Van de Veranderingen , aen welke de Staet-ftelling (Conſtitutie) onderworpen is. I. De Natie heeft het onverjaerbaere regt van haere Conftitutie te veranderen. [ 19 ]( 19 )

II. De Conftitutie bevat Grond-regels en ſtaets-vormen. III. Eenen Grond-regel , verklaerd zynde deel te maeken der Constitutie, in het vervolg konnende voor valſch , ofkwaelyk uytgedrukt, erkend worden , het Wet-geevende Genootschap zal altyd het regt hebben van hem te veranderen , met de goed-keuring van den kaed, en de bekragting des Volks. IV. Insgelyks zal hetWet-geévende Genootschap , onder de zelve voorwaerden, tenallen tyden konnen verklaeren, als Conftitutioneélen grond-regel, alle ſtaet-

kundige voor-ſtelling (propofitie ) , de welke voor waeragtig zal erkend worden. V. Dewyl de Staet-ſtellige vormen meer willekeurig zyn , en hunne dikwils erhaelde verandering kan ſtrekken tot de ontbinding van het Staet-kundig werktuyg , de Natie ſtemt toe, geen gebruyk te waeken van het regt, 't welk zy heeft , van de zelve te maetigen , eenvoudiger te maeken of te veranderen, ten zy op vaſt-geſtelde en bepaelde tyd-ſtippen. Van de wyze der Verkiezinge en Stem-verzaemelinge.

In alle verkiezingen zal men gebruyk maeken van de Stem-verzaemelings-wyze , die volgt.

I. Elken Stem-hebberzalop eenbezonder briefje zoo veéle naemen ſchryven , als 'er perſoonen teverkiezen zyn .

II. Den uyt-trek van deéze bezondere briefjes zal in elke zonderlinge Vergaedering gemaekt worden; men zal 'er lyften van maeken , die zullen bevatten den naem van elken gekoôzenen , met het getal der ſtemmen, welke hy bekomen heeft.

III. Een af-fchrift van deéze naem-rollen (lyſten) behoorlyk bewaerheéd zynde , zal toe-gezonden worden aen de Hoofd-plaets van het Gemeynte , alwaer men 'er van de op-neéming zal doen .

IV. Die , de welke in gevolg van deéze op-neémirge , zullen bekomen hebben de volarckte meerderheyd der ſtemmen , 't is te zeggen , eene ſtem boven de helft van alle , zullen beflegtelyk ( definitivelyk) gekoôzen zyn , en het getal der perfoonen , die nog moeten verkoôzen worden , zal zoo veel verminderen .

V. Men zal hier naer eene nieuwe lyste macken , de welke zal bevatten de naemen van die , de welke de opzigtelyke ( relative ) meerderheyd der ſtemmen

zullen bekomen hebben: deéze lyst zal viermael het getal der perſoonen , die nog te verkiezen zyn , inhouden: by voorbeeld,waeren'er nog vier perfoonen te verkiezen , men zal eene naem-rol maeken vande zestien perfoonen , die in de eerſte verkiezing de meeſte ſtemmen bekomen hebben. VI. Deéze naem-rollen gemackt, en verzonden zynde naer de zonderlinge Vergaederingen , men zal voort-vaeren tot eene tweede Stem-verzaemeling. Elken Stem-hebber zal zoo veél naemen ſchryven , als 'er nog perſoonen te verkiezen zyn; maer hy zal noodzaekelyk moeten kiezen onder de naemen der perſoonen , die door de lyſten aen-geweézen zyn . [ 20 ]( 20 )

VII. Den uyt-trek ende op-neéming zullengedaen worden op de zelve wyze , als inde eerſteStem-verzaemeling. Die, de welke alsdan de opzigtelyke meerderheyd zullen bekomen hebben , zullen definitivelyk verkoôzen zyn. Men zal een beſcheyd houden van de naemen van die , de welke hun op-volgen , om de plaets der eerſte te bekleeden , in geval van dood , van ontflag , &c. VIII. Deéze Stem-verzaemelings-wyze zal aen-genoômen worden voor alle

verkiezingen: maer men zal , voor den keus vanden Raed, gebruyk maeken van de volgende .

1º. Naer dat de Vertegenwoordigers , de welke 't zy het Wet-geévende Genootschap , 't zyden Raed moeten uyt-maeken , zullen gekoôzen zyn , volgens dewyze voor-ſchreéven , den Raed inbediening zynde , en , voor de eerſte mael , het Conftitucerende Genootschap , zal 'er van eene algemeene naem-rol maeken , die zal gedrukt, aen-geplakt , en gezonden worden naer alle de zonderlinge

Vergaederingen , vyftien dagen voor de verkiezing der Raeds-heeren. 2º. Elken Stem-hebber zal uyt deze naem-rol moeten verkiezen die , de welke

hy de bekwaemſte oordeelt , om de bedieningen van Raeds-heer te bekleeden ; en hy zal op zyn bezonder briefje zoo veel naemen ſchryven , als 'er Raedsheeren te verkiezen zyn .

3º. Eenen eerſten uyt-trek van deéze ſtemmen zal gemaekt worden in elke zonderlinge Vergaedering , die de lyft zal toe-zenden aen den Raed, in bediening zynde , en , voor de eerſte mael , aen het Conflitueérende Genootschap , om'er van de algemeene en beſliſſende op-neeming te doen. 4°. De vyftien perſoonen, die op deéze wyze de meeſte ſtemmen zullen bekomen hebben , zullen Lid-maeten zyn van den Raed , en, in geval van

weygeringe , die, de welke hun on-middelyk op-volgen door het getal van ſtemmen.

EYNDE ,

1