Nieuwe Tijdinghen/1620/31 augustus
| Verhael van het vertreck ende grooten Tocht van zijn Ex. Marquis Spinola, de welcke vertrocken is wt Brussel, met eenen Legher naer Duytslandt
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje I, [maandag] 31 augustus 1620 |
28 augustus 1620 → |
Verhael van het vertreck ende grooten
quis Spinola, de welcke vertrocken is wt Brussel, met eenen Legher naer Duytslandt.
Eerst Ghedruckt den xxxj. Augustu 1620.
Ambroſius Spinola, Dux S. Seuerinæ: Marchio Venafri: Princeps Saravillæ: Eques Aurei Velleris Regis Hiſp. Catholici: Et Archiducum in Belgio Exercitus ac militiæ Imperator
T’Hantwerpen, By Abraham Verhoeuen, op de Lombaerde Veste, in de gulde Sonne. 1620. Met Gratie ende Priuilegie.Nomb. I.
_vignet.jpg)
ken van zijn Excellentie den Marquis Spinola, wt dese Nederlanden, ende is ghetrocken met eenen Legher naer Duytslandt, als volcht.
GOeden Leser, alsoo een yeghelijck is verwondert gheweest waer sijn Excellentie den Marquis Spinola op den tocht trecken met het Crijsvolck, soo is hy vertrocken als volcht.
Anno 1620. den 9. Augusti op den Middach, soo is den Marquis Spinola vertrocken wt Brussel, ende is den selven dach ghecomen savonts binnen Thienen met zijnen Eeldom, met 6. Trompetten voor, by hem hebbende 2. Compagnien Ruyters, de eene Compagnie Lanciers, ende d’andere Compagnie hebbende 2. Roers aen den Saelboom, ende een lanck Roer aen den hals hanghende, ende den [ 4 ]Marquis was ghelogeert tot Thienen op de Mert in den Reygher oft Oyvaer, Des smorghens heel vroech ten twee uren werden de Trompetten geslaghen tot dry reysen toe, ende waren ghereet des smorghens ten 3. uren, ende doen wederom vertrocken naer Maestricht.
Den 3. Augusti quamen binnen Antwerpen ouer de hondert 30. Leghers waghens, om Cruyt en Loot te laden, waer by des anderen daechs noch 50. by quamen, ende werden alles gheladen met Cruyt ende ysere Ballen, elcken waghen hadde op 7. Tonnen Buspoeyer elck Tonne weghende 180. de sommige 175. oft 170. daer waren ontrent 4. oft 35. Waghens gheladen met ysere Ballen sommighe van 40. pont ysers swaer, 30. ende 25. ponden, dese Ammonitie wert gheladen int Casteel van Antwerpen, ende is vertrocken wt de Stadt den 4. Augusti voor S. Joris poorte naer Mechelen, waer dat eenighe Compagnien tot bewaernisse voor waren ghetrocken, 2. daghen te voren, d’eene Compagnie was fraey voet volck, was de Compagnie van mijn Heere van Wackenee comende wt Vlaenderen, d’andere was de Compagnie van Cappiteyn Tourlant, die anders niet en haecken als vechten, het poeder met de Ammonitie waghens wert gheconvoyeert van een partije Spagniaerden, ende 5. Compagnien Boots[ 5 ]ghesellen, met Admirael Rolle, de welcke voor wt te peerde rede met andere Heeren ende Trompetters, waer naer volchden de Compagnien Boots-Ghesellen, ende werden voorts ghevoert van Cappiteyn Godyvaert de Bende zijnde te peerde, ende quamen dien dach tot Mechelen.
Wt Mechelen waren vertrocken 40. stucken Geschuts, soo Veltstucken als andere, waer mede waren veel waghens, ende op hadden menichte Pettars ende vierballen, met Grenaden, met noch eenighe Moortiers, oft stucken om Vier wercken te schieten.
Daer waren sulcken menichte van Ammonitie waghens datmen soude gheseyt hebben (by maniere van spreken) van waer comen allen de Waghens, elcken Waghen hadde in 3. schoone Peerden, soo de eerste Waghens waren binnen Leuuen wasser noch de leste binnen Mechelen.
Wt Wesel zijn den 6. Augusti vertrocken vijftien Vaendelen te voet, sterck te samen twelf hondert van t’oude garnisoen, ende waren ghemarcheert tot Nederweert, alwaer zy noch verwachten twelf duysent mannen.
Den selfden dach is mede van Wesel vertrocken den Cappiteyn vande Brugghen met sestich Bruggasten naer Berck, met haer nemende alle soo Brug als Schuyten, Ponten, mitsgaders alle de Lijnen [ 6 ]ende Anckers die hy hadde, men vermoet dat hy een Brugh wel ontrent Bon mochte slaen.
Den 9. Augusti snoenens ten elf uren wasser gheladen t Hantwerpen op de Merebrugghe 25. wagens soo met Ghelt als Cleeren, waer van 4. Waghens groote witte vaten op hadden met Cleeren, de reste waren alle Gheladen met Ghelt, ghemerckt zijnde met een Bourgoens Cruys, elcken Waghen hadde in 3. stercke schoone peerden, ende op 3. Tonnen gelts, de sommighe Waghens hadden 4. Tonnekens op, ende brochten wt onder half Millioen, d’welck is 45. hondert duysent Gulden, oft 45. Tonnen gouts, maer daer is meer by gheweest, wanter noch sommighe Backwagens volchden, soo datter was 52. Tonnen Gouts, ende wert gheconvoyeert van 400. Spaengniaerden, wel ghemonteert te voet van het Casteel t’Hantwerpen, ende trocken ouer de brugge tot Waelen, ende quamen des auonts ten neghen uren voor de poorten tot Mechelen, de welcke eerste werden open ghedaen sauonts ten 11. uren, de Spaegniaerden werden van de Stadt ghedefroyeert, des smorghens voor ses uren ginghen de Trommelen ende moesten terstont marcheren naer Leuuen, al waer zy naer den noen arriveerden, ende quamen des avonts tot Thienen, ende soo voorts tot Maestricht, al waer zy het gelt convoyeerden, d’welck Ghelt [ 7 ]noch maer een beginsel en is sonder t’ghene dat zijn Excellentie den Marquis Spinola noch te vooren besorcht hadde, ende noch by hem heeft, in costelijcheyt ouer de twee hondert duysent Croonen, in den tijde van de Romeynen en heeftmen noyt ghehoort oft in dese Landen by tijde van Oorloghe, datter eenigh Prince gheweest heeft die soo veel ghereet gelt mede in Campagnie ghevoert heeft.
Van Napels verstaetmen als dat die van Sicilie wederom tot Assistentie vanden Keyser 6. hondert duysent Croonen ouer ghemaeckt hebben, ende die van t’Coninckrijck van Napels 4. hondert duysent Croonen, in Spagnien wort wederom ghetracteert van ettelijcke hondert duysent Duccaten totten oorloghe.
Den xi. Augusti wert den Marquis verwacht tot Sint Truyen, ende dry mijlen voor Sint Truyen opt Casteel van den Baron te Heer was een Heerlijc Bancquet ghereet ghemaeckt voor de compste van den Marquis Spinola.
Leest voorder in het naervolghende Boecxken gheteeckent voor aen Nomb. II. d’welck men den Goetwillighen Leser voordaene met Nombre sal vervolgen de Victorien oft Entreprisen die zijn Exc. Marquis Spinola soude moghen doen.
Vidit C.D.W.A.
De Priuilegie van onſe Ghenadighe Princen.
ALBERTVS ende ISABELLA Clara Eugenia Eertſz-Hertoghen van Ooſten-rijck, Hertoghen van Borgondien, Brabandt, ende Souueraine Princen van Nederlandt, &c. Hebben door ſinguliere Priuilegie verleendt int’ Iaer ons Heeren ſeſthienhondert ende vijf, Onderteeckent I. de Buſſchere, ghegunt ende verleent aen Abraham Verhoeuen, geſworen Boeck drucker binnen Antwerpen, te mogen Drucken ende te ſnijden in houdt oft Copere Platen, ende te vercoopen, in allen de Landen van hare ghehoorſaemheydt, alle de Nieuvve Tydinghen, Victorien, Belegeringhen, ende innemen van Steden, die de ſelue Princen ſouden doen oft becomen, ſoo in Vrieſlandt oft ontrendt den Rhijn: Ende midts dien in deſe Nederlanden ter oorſake van den ghemeynen Treues ſulckx niet te paſſe en compt, Soo hebben hare voorſeyde Hoocheden aen den ſeluen Abraham Verhoeuen, wederom op een nieuwe toeghelaten te mogen Drucken, ſnijden, ende te veroopen alle de Victorien, Belegeringen, innemen van ſteden ende Caſteelen die voor de Keyſerlijcke Majeſteyt ſouden gheſchieden in Duytſlandt, in Bohemen, Moravien, Ooſten Rijck, Sileſien, Hungharijen, ende andere Provintien in het Keyſerrijck ghelegen, ghe-exploiteert van wegen den Graue van Bucquoy, ende Dampier, oft andere, midts-gaders oock alle de Nieuwe Tijdinghen van Hollandt, Brabandt, ende andere Provintien van Ouermaze comende, &c. Verbiedende aen allen Boeck druckers, Boeck-vercoopers, Cremers, ende andere de ſelve naer te Drucken oft Conterfeyten in eenigerhande manieren, Op de penen daer toe gheſteldt, breeder blijckende by de Brieven van Octroye, verleendt den xxviij. dach Ianuarij 1620. In hunne RadenGheteeekentA.I. Cools.
D’ander inden Secreten Rade gedaen den vj. Meert 1620.
OnderteeckentD. Gottignies.