Nieuwe Tijdinghen/1620/ca. 8 september
| ← 4 september 1620 | Verhael hoe dat der Protestanten Legher opghebroken is, ende hebben by Franckfort thien Dorpen geplundert, ende eenich in brant ghesteken
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje V, [ca. 8 september 1620] |
18 september 1620 → |
T’Hantwerpen, by Abraham Verhoeuen.Nomb. V.
Tijdinghe wt Franckfort,
Ende den lesten Augusti wt Bon 1620.
ALsoo zijn Excellentie den Marquis Spinola zijn volck heeft doen passeren ouer de brugghe tot Mens, soo zijn de Protestanten Vorsten opghetrocken die tot Oppenheim gelegen hebben, ende zijn ghecomen naer Franckfort, die Boeren hebben hun ouer alle vluchtich ghemaeckt, want het Crijschvolck van de Protestanten grooten moetwil aen de Boeren bedrijven.
Den Marquis Spinola heefdt in zijnen Legher doen publiceren op lijfstraffe, als datter gheen Soldaten hun en souden vervoorderen eenigen overlast [ 4 ]aen de Boeren te doen, ende allen de Boeren die gevlucht waren datse souden blijuen in haer Dorpen, ende Huysen, ende wederkeeren datmen haer niet en sal misdoen, ende datse de Soldaten alles souden vercoopen watse van doen hadden, midts betalende, ende datmen cost vernemen dat eenighen Soldaet eenighen moetmil oft overlast dede, datmense soude straffen.
Den 22. is Graef Frederich van Solms, met andere Heeren van de Protestanten met twee duysent Ruyteren, ende twee Regimenten Voet-volck van Oppenheym ghecomen tot voor Franckfort, het Voetvolck wert met schepen ouer de Mayn gesedt, ende den seluen dach hebbense hun Quartieren daer ghemaeckt, wierpen eerstont een diepe grachte op, ende des snachts quam de Ruyterije, ende lach op het Galghen veldt, aen de sijde vant Bosch, daer wert dien selven dach een Brugghe ouer d’water gemaeckt.
Des Sondaechs zijn die Vorsten van Anspach, Dourlach, ende Wirtenberg, met andere grauen ende Krijchs Oversten op die zijde van Franckfort in’t graeven van Solms quartier ghecomen.
Daer zijn noch eenighe duysent voetknechten vande Protestanten ouer de nieu ghemaeckte Brugghe ghemarcheert, ende hun quartier namense by de an[ 5 ]dere Soldaten.
De Protestanten hadden veel Gheschuts by hun ende om dat de nieu ghemaeckte Brugge niet sterck ghenoech en was, soo en cost haerlieden geschut daer niet ouer passeren, ende die van Franckfort hebbent laten door de Stadt passeren.
Den 24. en werter niet veel wt gherecht, dan den 25. soo wert des vyants Legher Infanterie ouer de nieuwe Brugghe ghevoert aen d’ander sijde, ende haer Gheschut wert oock weder te rugghe ghebrocht, ende namen haren wech naer Riedt, Sandt-Hove, ende Nider Rade, ende begosten hun daer te beschantsen, op den selven dach werdender eenighe Dorpen van des Protestanten volck gheplundert, naementlijck Schwanheym, Birgel, Hausen, Bockheym, ende andere gansschelijck wt gheplundert, ende Schwanheym in brant ghesteken, ende des Vrydaechs werdender twee Soldaten opghehanghen, rontomme de stadt Franckfort zijn allen de Wijngaerden bedorven van de Soldaten, de Hauer ende Gerst alles afghesneden, ende veel verdorven.
Donderdaechs snachts den 27. is den Graef van Anspach met andere Bevel-hebbers op ghetrocken van Franckfort.
Ende soo den Legher van den vyant is wech getrocken, ende gaen loopen van Franckfort soo is de [ 6 ]heele Armee ghevolcht, den 28. Vrydaechs, ende den seluen dach soo isser int Quartier van de Protestanten oft Vyants Legher het vier int Poeyer ghecomen, waer ouer datter 20. persoonen verbrant zijn, ende 2 noch levent waeren die noch ontcomen zijn.
Den xxviij. Augusti 1620. naer middach ten dry uren quam zijn Excellentie den Marquis Spinola (hebbende ghemaeckt ouer den Rhijn een Brugghe) in Mentz met een Regimendt Bourgoignons ende andere volck.
De Ghevnieerde Princen oft Vorsten wesende 4. ofte vijf duysent peerde Ruyteren, ende ontrent thien duyst te voet, hebben by Franckfort groote schade ghedaen, hebben thien dorpen kael gheplundert ende een verbrant, sijn opghetrocken ende hebben een brugge geslaghen voor Oppenhem ouer den Rhijn, wesende een plaetse vanden Palatinaet.
Den Marquis Spinola houdt de Brugghe voor Mentz hebbende een Fort ghemaeckt ouer de zijde van Franckfort. De opinie van diveersche is, als oft den Marquis naer Franckfort weder ghekeert sal sijn, naer dat de Ghevnieerde Princen naer Oppenheym vertrocken zijn.
Wt Ceulen.
Van Rijnsberch verstaetmen, dat Don Lowys de Velasco, Marquis de Belveder, binnen Rijns[ 7 ]berch ghecomen is, alwaer tot zijnder eere allen het grof Gheschudt afgeschoten wert, ende het volck quam by Burick sterck te samen ontrent vijfthien duysent te voet ende xxv. hondert peerden, ende xij. stucken Geschuts, met ettelijcke honderdt Waghenen met Ammonite, ende andere ghereetschap van Oorloghe, ende daer wert een brugghe ghemaeckt ouer den Rhijn.
Men heeft wt de Garnidoenen Spaegniaerden ghelicht, ende tot meerder versekeringhe inde Stadt van Wesel gheleyt, daer zijn oock binnen Wesel eenighe Compagnien Duytschen commen, soo datter ouer de ses duysent Soldaten in ligghen, ende buyten de Stadt ligghender oock Soldaten.
Des Sondaechs werter in den Legher wt gheroepen, datter gheen Statenvolck van Mauritius volck in Wesel en soude comen, om yet te coopen, oft andersints, ende datter oock niemant meer van de Borghers van Wesel in den Legher en soude comen.
Den Marquis Spinola doet twee stercke schansen maken, een teghen ouer Ments, ende d’ander aen de Mayne, den Protestanten Legher is met 6. duysent mannen ghecomen twee duysent peerden, ende vier duysent voet knechten, om het maken van de schantsen te beletten, maar soo zy vernamen dat sijn [ 8 ]Excellentie den Marquis Spinola hun int gemoet quam, trocken in alderhaesten wederom, ende en dorsten niet voorder comen.
Wat datter nu voorders af comen sal wilt ons den tijt leeren, ende van de Oorloghe in Zwitserland, in de Veltolina, daer salmen den Leser met den eersten breeder af verclaren.
Met Gratie ende Privilegie.
_p_7_ornament.jpg)