Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Marca Trevisana

‘Marca Trevisana’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 249-250. Publiek domein.

[ 249 ]

Marca Trevisana.

EEn luchtige en ſchoone Vrouwe, met drie aengeſichten, hebbende ’t hoofd geciert op de maniere van Berecintia, Moeder van de oude Heydenſche Goden, met een toorenkroon van acht toorens rontom, maer in ’t midden eene die boven d’andere uytſteeckt; zy ſal met Azuyre verwe gekleet zijn, hebbende een opperkleed of Mantel van goud, met kooren-ayren geciert, en geboort met bloeyende en vruchtdragende Wijnrancken.
Zy ſal ſitten op den rugge van een gevleugelde Leeuw, en met de rechter hand ſal zy leunen aen eene Eyckenboom, alwaer een ſteven van een Schip of Galeye aen hanght, houdende mette ſlincker hand een Boeck, als mede een Olijftack.
De Provintie van Venetien is van de Longobarden Marca Treviſana genaemt, om datſe haer Hof hielden in ’t Marckgraefſchap in de stad Trevigi, zijnde ſoo een eedel Land, als Italien heeft; ’t is eertijts bewoont van de Euganei, daer nae van Eneti en van de Trojanen, die nae den ondergangh van Troyen met Antenor in Italien quaemen.
Zy begrijpt in haer negen voornaeme ſteeden, die haere Biſdommen hebben, boven dat veele bemuyrde Landen en Kaſteelen, als mede veele Dorpen, niet alleen om de vettigheyt van ’t Land, maer een groot deel om de vermaecklijcke gelegentheyt, ſulx dat al het ſchoone wat men in Italien ſiet, hier alleen ſchijnt gebracht te weſen, en dat door de grootmeeſterſche de Natuyre, die ’t alſoo gelieft heeft te maecken.
De ſteeden zijn Venetien, weſende het hoofd en de heerſcherinne van de Provintie, Verona, Vicenza, Padoua, Trevigi, Ceneda, Belluno, Feltro en Trento, dat aen de grenſen van Duytsland in de Alpes leyt. Vyt welcke plaetſen veel treflijcke Mannen in geleertheyt en waepenen, ſoo in den ouden als nieuwen tijd, zijn voortgekomen. Men ſoude oock konnen vernieuwen de Scaligeri, die eertijts zijn geweeſt Heeren van Verona, Vicenze en andere ſteeden buyten deſe Provintie. De Carrareſen, Heeren van Padoua. De Canineſen, Heeren van Treviſo, en veele andere dappere Mannen, die wy, om niemant ongelijck te doen, willen verſwijgen.
Soo veel de gelegentheyt belanght, iſſe beſlooten tuſſchen Lombardien, Romagna en de Adriatiſche Zee, ’t Hertoghdom van Friuli en de Treviſaenſche Alpen, die ’t van Duytſland ſcheyden, van ’t Noorden is ’t berghachtigh, maer de reſt effen, vol ſchoone gebouwde heuvelen, alwaer leckere en ſmaecklijcke Wijnen waſſen.
Schoon en luchtigh wortſe met drie aenſichten vertoont, om datſe inder daet schoon is, ſpeelende oock op ’t woord Treviſi, dat is drie-ſicht. Men kan oock deſe gelijckniſſe ſeggen, datſe gelijckheyt heeft met het beelt van de Goddinne Prudenza of Wijsheyt, die alſoo afgebeeld was: Wiens dapperheyd in ’t beſonder in den Raed van Venetien uytblinckt. De getoornde kroonen zijn de bovengeſeyde ſteeden, waer in Venetien boven andere uytmunt.
De azuyre verwe van ’t kleed, bediet de Golfe van de Adriatiſche Zee, die aldaer [ 250 ]ſpoelt, en waer over de Venetiaenen heerſchen. Het opperkleed of Mantel met goud geciert, vol Kooren en Wijndruyven, wil ſeggen dat door deſe twee vruchten groote rijckdom verkregen wordt. Datſe op den rugge van een gevleugelde Leeuw ſit, ſpeelt op ’t waepen van Venetien.
Mette rechter hand leuntſe aen een Eyckeboom, daer een voorſteven van een Schip aenhanght, om te vertoonen dat deſe Provintie is ſterck en machtigh, ſoo wel te waeter als te lande, ſeer geacht van den Chriſten Princen, gevreeſt en ontſien door haere heerſchappye, hebbende mercklijcke overwinningen ter Zee verkregen, door de menichte van haere Schepen, Galeyen en krijgsluyden. Hebbende oock overvloet van Boſſchen, totte timmeringe noodigh, en beſonder in Treviſana, alwaer dat vermaerde boſch is van groote en harde Eycken, langh zijnde tien en breed ſes mijlen, en van ’t Lack van Venetien 20. Gelijck mede in ’t Belluneſe andere boſſchen zijn van hooge Abeelen en Beuckeboomen, om Scheeps-roers, maſten en riemen te maecken. In ’t Veronees, Vicentijns en Paduans wordt groote menichte van Hennip gewonnen tot Seylen, Kabeltouwen en andere noodige toeruſtingen.
Oock wordt aldaer op ’t geberghte van Trenten, Bellune en Veroneſe ſoo groote menichte van yſer gegraven, dat daer mede de geheele Scheeps-ruſtingen konnen toegeſtelt worden, gelijck in ’t Arſinal van Venetien, van veele Meeſters daer aen gearbeyt wort.
Het Boeck in de ſlincker hand, bediet niet alleen de geleerde Mannen, maer oock de eedele Academie van Padua, waer uyt dagelijx en in voortijden veele treflijcke geleerde Mannen, in alle konſten eervaeren, zijn voortgekomen, die niet alleen aen dees Provintie, maer oock aen gantſch Italien een luyſter hebben gegeven.
De Olijftack die zy te gelijck met het Boeck hout, bediet de ruſte en vreede waer in haer Heere en Prince haer onderhout.