Nieuwe Tijdinghen/1620/7 oktober (2)
| ← 7 oktober 1620 [1] | Verhael hoe dat Den Pfaltz-Graef nieuwen Ghepretendeerden Coninck van Bohemen wilt te velde comen, ende heeft zijnen Sone naer Enghelant gesonden
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje Qqq, [woensdag] 7 oktober 1620 |
9 oktober 1620 [1] → |
Verhael hoe dat
Den Pfaltz-Graef nieuwen
Ghepretendeerden Coninck van Bohemen wilt te velde comen, ende heeft zijnen Sone naer Enghelant gesonden.
Overghesedt wt den Hooch-Duytsche in onse Nederlantsche sprake.
Nv eerst Ghedruckt den vij. October. Anno 1620.
_p_1_illustration.jpg)
T’Hantwerpen, By Abraham Verhoeven, op de Lombaerde veste, inde gulde Sonne 1620. Met Gratie ende Privilegie.Qqq.
_vignet.jpg)
Wt den Beyerschen Velt-legher vanden xiiij. September Anno 1620.
DE Bohemen hebben hun gheheelijcken wt Oostenrijck begheven ende gheretireert, ende soo wanneer wy met onse Armeye naer Horen ende Eghenborch trocken, al waer de Bohemen tot noch toe met hunnen Velt-legher gheleghen hebben, soo zijnse vande selve 2. plaetsen ons te ghemoet ghecomen, ende begonst te parlementeren, ende Horen met Eghenborch hebben hun beyde aen ons ouer ghegeven.
Den 10. zijn wy op Wijlensteyn getrocken, is een Kasteel, toebehoorende eenen Kueffsteyner, ende daer lach Boheemsch Garnisoen in, die hun oock stracx over gaven, ende naer huys ghetrocken zijn. Alsoo dat nu onse gheheele Armeye, in leech Oostenrijc is, ende den Grave van Bucquoy is met zijne Macht oock by ons ghecomen, hoe wel de Bohemen t’sel[ 3 ]vighe vermeynden te beletten. Alsoo dat wy nu den vijant op den voet volghen: want de Resolutie is ghenomen teghens hen te slaen, soo verre zy anders standt houden, Het Wiertzborchste ende ons achter ghelaten volck, wesende 12. duysent sterck, is ordre ghegheven hun te vueghen by Don Baltasar, om den Pilsner ende Pragaditzer Kreys te ouer vallen, wat daer van comen sal leert den tijt.
Tijdinghe vt Weenen vanden 10. Sept. 1620.
Dese Fortresse als oock de Stadt ende Fortresse Raab, zijn beyde voor Jaer ende dach geprovideert, van Viuers ende Ammonitie. Den Betlehem Gabor wordt daghelijcx tot Presbourch verwacht, soude ontrent de 30. duysent mannen sterck wesen. Derwaerder worden ghesonden, den Grave Colaldo, Heer Jeorg Teuffel, met een Honghersche Heere, ende eenen Bisschop, als Keyserlijcke Commissarien verordineert, ende men hout voorseker dat Betlehem teghen de Keyserlijcke Majesteyt niet en sal voornemen, voor Sint Michiels dach, als wanneer den Trefues is eyndende. [ 4 ]
Vrydaechs lestleden heeft den Enghelschen Ambassadeur by de Keyserlijcke Majesteydt Audientie ghehadt, ende de spraecke gaet dat den Coninck van Enghelandt versoect dat de Keijserlijcke Majesteyt de wapenen teghens zijnen Schoonsoone den Paltz grave ter neder soude willen legghen, ende dat den Paltzgrave de Boheemsche Croone wederom soude ouer geuen, per salvo dat den Paltzgrave soude behouden den Tijttel van ghecosen Coninck van Bohemen, ende dat het selvighe Coninckrijck wederomme naer de aflijvicheydt vande Keyserlijcke Majesteyt soude commen op den outsten Soone van den Paltzgrave.
Op Saterdach hebben zijne Majesteyt in’t nieu Huys van Playsantien gheweest, ende des Maendaechs heeft den Franschen Ambassadeur audientie ghehadt, ende den Keijser aenghediendt: den Peys tusschen den Coninck ende zijne moedere de oude Coninginne, ende daer beneffens presenterende de Keyserlijcke Majesteyt met xx. duysent mannen te assisteren, aenghesien den Coninck t’selvighe volck wel kan ghederven.
Die van Moravien hebben het Landtvolck ouer al op ghemaent, ende vluchten met hun goet, Vrou, ende Kinderen inde Steden ende Casteelen. [ 5 ]
Wt Praghe vanden 13. ditto.
Den 14. deses is den Ghepretendeerden Coninc met zijnen Sone den ionghsten ghekosen Coninck naer Brandijs vertrocken, van waer den Pals-graven Jonghen Sone heel sekretelijck is versonden, naer Berlin, al waer den Prins Lodewijck hem verwachtende is nu voorts naer Dennemaercken ende Enghelandt te voeren.
Des anderen daechs is onsen Ghepretendeerden Coninck wederomme alhier ghearriveert.
De naeste weke sal onsen Ghepretendeerden Coninck in het Veltlegher vertrecken, tot welcken eynde alreets inde 40. Reys-waghens voor het palleys staen.
Haer Keurvorstelijcke ghenade van Sachsen hebben de Stadt Bautzen rontsom sterck belegert, ende sommighe waghens herwaerts met 15. stucken geschuts sterck beschoten, besonderlijck opt geberchte, heeft 3. stormen, ende verlies van 400. mannen daer voor verloren, die van binnen verweeren hun kloeckelijcken, verwachtende het secours, want de Marcgrave soude hem ghereedt maecken om de Stadt te ontsetten.
Den 15. deses is het groff gheschut der 3. Prager steden op de berghen ghevoert.
Het vervolcht noch dat het achterghelaten, ende [ 6 ]resterende Beyersche volck beneffens de Wiertzborchsche, wesende inde 20. duysent mannen sterc op Pilsen toe trecken, om eenighe interprinse voor te nemen: Daeromme soo is den Grave van Mansveldt derrewaerts ghetrocken om sulcx te verhoeden: ende men wilt segghen datter eenen grooten schermutzel soude gheschiet wesen, soo dat op onse zijde de Hertoghe van Wijnmaer doodelijck soude verwont wesen, ende op de Beyersche zijde eenen Ritmeester met eenighe Ruyters doot ghebleuen, souden wesen. Interim doen die van Budweys groote schaede maecken hun meester van veele stedekens.
Wt Lyptzich vanden 10. ditto.
Wt den Velt-legher van Buddissin kompt seecker tijdinghe dat die van Goertz een deel waghens met Krijchs-rustinghe ende prouande naer’t Legher tot Buddissin, hebben willen voeren, ende zijn van Hoptman Goldtsteyns Regiment oueruallen, veel doot gheslaghen, ende ghevanghen geworden, ende mette waghens int Ceurvorstelijcke leger gebraght alsoo dat nu met de Stadt op het wterste is, want sy groot gebrec hebben van Cruyt, Loot, ende Sout, ondertusschen hebben sy een Clooster met veel Edelen, aenden Keurvorst ouer ghegheuen, ende zijn in ghenadighe bescherminghe ontfanghen.
Het legher van haere Keurvorstelijcke ghenaden [ 7 ]den Hertoch van Saxen is sterck ouer de 18. duysent mannen. Wt Preslau wordt ons gheseyt, dat hun op de Frontieren 3000. Cosacken ghepresenteert ende vertoont hebben, ende soomen wt Polen schrijft hebben die van Slesien eerst daeghs eenen grooten inval te verwachten, ende de Pollacken commen met grooter menichte om dienst te hebben, verhopende eenen grooten Rooff ende Buet te becomen.
Gh[i]steren is Hoptman Sachsen Louenberch (den welcken in Moravien ghedient heeft wederom wt Bohemen comen, beklaeght hem grootelijck vande quade betalinghe, ende onraeyt elck een by de Bohemen te dienen.
Int sluyten van desen compt tijdinghe dat Bautzen is ouer ghegheven by appoinctement, ondertusschen wordt noch veel gheschuts ende andere Krijchsrustinghe, naer het Keurvorstelijcke leger gesonden, Wy hebben oock tijdinghe dat des Keysers Volck Praghaditz in Bohemen souden in genomen hebben.
Wt Bisschops-weert vanden 4. Septembris.
Ghisteren is dat Goltsherinisch Regiment met 5. Compagnien peerden, ouer t’water teghen Gerlitzer poort ouer gheset, ende de passagie die zy op Gerlitz hadden, af ghenomen, ende gisteren is de Stadt voor de 3. reyse op ghevoordert, om hun in haere Keurvorstelijcke ghenaden ouer te geuen, ende [ 8 ]daer naer sterck beschoten worden sullen daeromme gheheel bedoruen worden.Ondertusschen hebben tijdinghe, dat de Ridderschap vanden Kremmitzer-keys, in haere Keurvorstelijcke Ghenaden bescherminghe begeuen hebben, ende daerenbouen noch 16. Dorppen die hun alle comen presenteren, naedemael hunne Jonckers alle ghevlucht zijn.
Wt Franckfort vanden 28. ditto.
Alhier is tijdinghe dat den Hertoghe van Beyeren naer Morauien ghetrocken was met zijnen legher, ende den Graue van Bucquoy treckdt in Bohemen den vyant naer met resolutie om te slaen, Maer zy wijcken al te rugghe, wy verhopen metten naesten wat breeders te vernemen.
FINIS.
Met Gratie ende Privilegie.