Nieuwe Tijdinghen/1620/5 september
| ← 28 augustus 1620 | Verhael hoe den Marquis Spinola naer Franckfort ghetrocken is
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje III, [zaterdag] 5 september 1620 |
4 september 1620 → |
Verhael hoe den Marquis Spinola naer Franckfort ghetrocken is, Nv eerst Ghedruckt den v. september 1620.Nomb. III.
[ 2 ] [ 3 ]
_vignet.jpg)
Verhael hoe dat zijn
Excellentie Marquis
Spinola is ouer den Rhijn ghemarcheert, ende ghetrocken naer Franckfort.
GOede Leser, alsoo zijn Excellentie den Marquis Spinola is vertrocken van Brussel den 9. Augusti 1620. Ende te voren de Rebellen in Duytslant verstaen hadden, ouer eenighe maenden van het op nemen van eenich Crijschvolck in dese Nederlanden, ende noch tot meer andere plaetsen, soo te voet als te peerde, tot Assistentie des H. Roomschen Rijckx, soo hebben de Rebellen van Duytslandt met andere opstokers een vergaderinghe ghehouden, ende voorgenomen hare macht by een te brenghen, om het Pfaltz-Graven Landt te beschermen, ende wederstaen de aencompste van Marquis Spinola, ende hebben haren voornemen [ 4 ]ghemaeckt, datse souden by een brenghen een menichte van Chrijsch-volck, soo te voet als te Peerde d’welck sy noemen de macht des Veldt-Legers van de Evangelische oft Protestanten des Duytschen Rijckx, teghen den Veldt-Oversten Generael des Conincx van Spagnien, den Marquis Ambrosius Spinola.
Alsoo nv de Protestanten oft Ghev-nieerde Vorsten hunne Crijschmacht by een ghebrocht hebben, soo hebbense hun volck doen verghaderen by Oppenheim, alwaer sy een Brugh hebben ghemaeckt ouer den Rhijn, wandt sy vernamen dat den Marquis Spinola naerder quam.
Den Marquis heeft op den 19. Aug. beghost onder Coblents ontrent een booch scheut weechs onder dat stercke Casteel Herberstein, ouer den Rhijn een Brugghe doen slaen, de welcke den 20. volmaect was, onder tusschen soo is het Chrijschvolck alles by den anderen ghecomen, op het groote veldt by Cobelentz alwaer de monsteringhe is gheschiedt in presentie van zijn Excellentie den Marquis Spinola, ende veel andere Heeren, Princen en Graven, Gheestelijcke ende Weerlijcke, die daer quamen om te ziene, sittende in Coets waghens, sommighe te peerde, ende menichte te voete, het was eenen lust om sien allen het fraey Chrijschvolck, soo te voedt [ 5 ]als te peerde, het scheen van verre dat eenen silueren Berch was, om te sien ouer de dertich duysent mannen inde Wapenen, met allen haren byloop vant’ Legher. De Trompetten speelden alderhande Liedekens, de Trommelen sloeghen datmen qualijck hoorden.
Sijne Excellentie den Marquis Spinola rede ouer al, de Cornellen, Cappiteynen, ende alles deden hem groote Reverentie, soo dede den Marquis oock van ghelijcken met den Hoedt in de hant vermanende, ende segghende, Messieurs ick sal v als een kloeck Cappiteyn voor gaen, ende t’ghene hier nv is ofte siet, is voort’ Catholijc Apostolijck Roomsche Gheloove, ende t’Huys van Oosten-rijck, alwaer int Generael gheroepen wert, Vive, Vive, la Maison d’Austriche, ende daer werdt een Salu-ade ghedaen van dry mael los te schieten int gheheele Legher, dat scheen dat het Aertrijck beefde, ende de Loecht vol viers was.
Men verwachten noch vijf duysent mannen, die souden volghen.
By desen Tocht waren menichte van Peerden, daer de knechts op saten die mede trocken, elcken Cornel, Cappiteyn, Luytenants, Bevelhebbers, Ruyters, oft sy en hadden knechts oft Mut-ziatsen te Peerde, jae de sommighe twee oft dry knechts. [ 6 ]
Sijn Excellentie den Marquis Spinola is met den Legher voorts ghecrocken, alles met een goede Ordre, sijn Exc. Marquis Spinola was wel ghemoet vrolijck van ghesichte, hy hadde de Fraeyste soldaten met hem diemen met ooghen moecht sien alles wt ghelesen volck, wel ghemonteert.
Die van Hollant verstaen hebbende dat zijn Excellentie den Marquis Spinola opgetrocken was met sulcken menichte van Crijsch-volck, ende daer by noch hebbende een menichte van Tonnen schats alles in baren Ghemunten Ghelde, soo Goudt als Siluere Munte, sonder de Provisie die hy te voren noch hadde, ende t’ghene noch daghelijckx ghetracteert wort tot den Oorloghe, d’welc die Hollanders niet en connen verstaen, ende die van Duytslandt doet beuen, Jae men vint in geen Historien beschreuen dat de Romeynen oyt soo veel Ghelts in haere Leghers ghehadt hebben.
Die vande Ghevnieerde Provintien, sulcx vernemende, jae sommighe met hun eyghen ooghen ghesien hebben de menichte van t’Gheldt, sijn verwondert gheweest, niet wetende waer den Marquis Spinola met sijnen Legher trecken soude, soo hebben die Ghe-vnieerde Provintien allen hun macht by een verghadert, ende ghesonden den Rhijn opwaerts naer Emmerick acht hondert schepen, met [ 7 ]hare Cavaillerie die te lande passeerde, met de Infanterie, waer ouer Generael is Prince Mauritius van Nassou, ende hebben hunnen wech ghenomen naer Wesel, alwaer sy vinden onsen Catholijcken Leger alles van fraey volc, waer ouer Generael is. del Ill.mo y Excell.mo Señor Don Luis de Velaſco, Marques de Belueder, de la Orden de Santiago, Comendador de Balencia del Bentoſſo, del Conſejo de Guerra de la Mageſtad Catholica, y ſu Capitan General de la Caualleria Ligera en los Eſtados de Flandes, &c.
Wat dat hier voorders naer volghen sal wilt ons den tijdt leeren, vande Leghers in Duytslandt salmen den leser met den eersten verclaren, wandt den Grave van Bucquoy wederom eenen hoop vande Boheemsche gheslaghen heeft.
Imprimi Z.V.H.C.
T’hantwerpen, By Abraham verhoeven, op de Lombaerde Veste, inde gulde Sonne. 1620.
De Priuilegie van onſe Ghenadighe Princen.
ALBERTVS ende ISABELLA Clara Eugenia Eertſz-Hertoghen van Ooſten-rijck, Hertoghen van Borgondien, Brabandt, ende Souueraine Princen van Nederlandt, &c. Hebben door ſinguliere Priuilegie verleendt int’ Iaer ons Heeren ſeſthienhondert ende vijf, Onderteeckent I. de Buſſchere, ghegunt ende verleent aen Abraham Verhoeuen, geſworen Boeck drucker binnen Antwerpen, te mogen Drucken ende te ſnijden in houdt oft Copere Platen, ende te vercoopen, in allen de Landen van hare ghehoorſaemheydt, alle de Nieuvve Tydinghen, Victorien, Belegeringhen, ende innemen van Steden, die de ſelue Princen ſouden doen oft becomen, ſoo in Vrieſlandt oft ontrendt den Rhijn: Ende midts dien in deſe Nederlanden ter oorſake van den ghemeynen Treues ſulckx niet te paſſe en compt, Soo hebben hare voorſeyde Hoocheden aen den ſeluen Abraham Verhoeuen, wederom op een nieuwe toeghelaten te mogen Drucken, ſnijden, ende te veroopen alle de Victorien, Belegeringen, innemen van ſteden ende Caſteelen die voor de Keyſerlijcke Majeſteyt ſouden gheſchieden in Duytſlandt, in Bohemen, Moravien, Ooſten Rijck, Sileſien, Hungharijen, ende andere Provintien in het Keyſerrijck ghelegen, ghe-exploiteert van wegen den Graue van Bucquoy, ende Dampier, oft andere, midts-gaders oock alle de Nieuwe Tijdinghen van Hollandt, Brabandt, ende andere Provintien van Ouermaze comende, &c. Verbiedende aen allen Boeck druckers, Boeck-vercoopers, Cremers, ende andere de ſelve naer te Drucken oft Conterfeyten in eenigerhande manieren, Op de penen daer toe gheſteldt, breeder blijckende by de Brieven van Octroye, verleendt den xxviij. dach Ianuarij 1620. In hunne RadenGheteeekentA.I. Cools.
D’ander inden Secreten Rade gedaen den vj. Meert 1620.
OnderteeckentD. Gottignies.